Morfologiya yunoncha morfos “ shakl ”, logos “ ta’limot “ so’zlaridan olingan bo’lib, so’z shakllari haqidagi ta’limotdir. Leksikologiyada so’zning atash ma’nolari o’rganilsa

3. O’rin-joy otlari yasovchi qo’shimchalar:
- zor: gulzor, paxtazor, olmazor - iston: O’zbekiston, guliston
- loq: o’tloq, toshloq - goh: saylgoh, o’yingoh, manzilgoh
- xona: oshxona, choyxona - obod: Yunusobod, Yangiobod
4. Faoliyat-jarayon otlari yasovchi qo’shimchalar:
- lik: ezmalik - im: terim
- chilik: g’allachilik - iq: chopiq
- garchilik: serobgarchilik - um: unum
5. Mavhum ot yasovchi qo’shimchalar:
- lik: bolalik, birlik, do’stlik, mustaqillik - liq: otaliq, borliq
- ch: sevinch, quvonch, tayanch, ishonch - inch: qo’rqinch
- garchilik: odamgarchilik, og’aynigarchilik - at (-ot): madaniyat, tashviqot
- chilik: kamchilik, dehqonchilik - i: suyunchi
- v (-uv): undov, uquv - sh(-ish): qurilish, emlash
II. So’zlarni qo’shib, juftlash yo’li bilan ot yasash (sintaktik yoki kompozitsion)
Qo’shma otlar va ularning yasalishi
ot+otdan: qo’lqop, laylakqor, o’qilon, temiryo’l
sifat+ otdan: ko’ksomsa, qizilurug’, ko’ksulton
ot+sifatdan: gulbeor, oshko’k
son+otdan: sakkizoyoq, uchburchak
ot+fe’ldan: o’rinbosar, beshiktevratar
fe’l+fe’ldan: iskabtopar, olibsotar
Juft otlar va ularning yozilishi
yaqin ma’noli so’zlardan: uy-joy, qosh-ko’z, qog`oz-qalam, ota-ona,amma-xola
sinonim so’zlardan: oziq-ovqat, or-nomus, izm-ixtiyor, baxt-saodat, kuch- quvvat
antonim so’zlardan: tun-kun, ost-ust, savol-javob, o’t-suv, yer-ko’k
butun bo’lak so’zlarini ifadolovchi: tog’-tosh, vaqt-soat, oy-kun, idish-tovoq, gap-so’z
III. Turkumdan turkumga ko’chish orqali ot yasash (semantik)
sifatdan otga ko’chish: o’g’il (bola) ayol (kishi)
fe’ldan otga ko’chish: kelajak bizniki
juft fe’llar otga ko’chadi: keldi-ketdi, oldi-sotdi, qo’ydi-chiqdi
IV. So’zlarni takrorlash yordamida ot yasash
lik-lik (ko’kat) xola-xola (o’yin)
pot-pot (mototsikl) yor-yor (qo’shiq)
Otlarning tuzilishi jihatdan turlari
1) sodda otlar: 2 ga bo’linadi
a) tub sodda otlar: gul, tosh, kitob
b) yasama sodda otlar: gulchi, ishchi
2) qo’shma otlar: belbog’, oybolta
3) qisqartma otlar: UzMU, AQSH
4) juft otlar: ota-ona, kun-tun
5) takroriy otlar: yor-yor, non-pon
Eslatma: Otlarning egalik, kelishik shakllari ismlarning munosabat shakllari kabi
bo’ladi.