Монография тошкент-2018 Муаллиф

жадвал

\ h Гни жисмоиий тарбия дарсларида татбиқ этиш технологиялари

Бўлимлар, мавзулар йўналиши	АКТни қўллаш ва фойдаланиш усуллари
Маъ|	эузалар мавзуси
V збекистонда жисмоний маданият ва спорт шраққиёти босқичлари ва йўналишлари	Собиқ Иттифоқ даври ва мустақиллик йилларидаги натижаларни сайт орқали телевизор ёки электрон доскада кўрсатиш
Жисмоний тарбия ва спорт гушунчалари	Чизма, жадвал ва матнлар намуналарини намойиш этиш
('оғлом турмуш тарзида жисмоний тарбия ва спортнинг ўрни	Оила ва якка тартибда жисмоний тарбия ва спорт билан шугулланувчилар фаолияти, машқлар мажмуасини кўрсатиш
Жисмоний тарбия ва спортнинг ижтимоий- гарбиявий хусусиятлари	Болалар, ўсмирлар ва катта ёшдаги кишиларнинг саломатлиги, жисмоний сифатларини видеотасвир асосида намойиш этиш
Узбекистан иқлим шароити ҳамда жисмоний тарбия ва спорт машғулотларини ташки л қилиш хусусиятлари	Очиқ майдон, кенг дала ва тогли худудларда жисмоний тарбия, спорт ва турмуш билан шугулланиш жараёнларини видеотасвирлар орқали ўрганиш, қўллаш, намойиш қилиш

6	Талабаларни бўлажак касб- ҳунарга тайёрлашда таянч- ихтисосли жисмоний тарбия ва спорт	Ўқув муассасасининг кадрлар тайёрлашдаги касбий йўналиши учун жисмоний тарбия ва спортни танлаш, улардан намуналарни намойиш этиш
7	Ҳаракат фаолияти ва ишчанлик тартиби	Инсон танаси тузилиши (анатомия) ва аъзоларнинг фаолияти (физиология) ҳамда руҳий ҳолатлар (психология) билан боғлиқ жараёнларни намуна қилиш
8	Жисмоний тарбиянинг табиий-илмий асослари	Ҳаракат ва жисмоний сифатларни тарбиялашдаги синов-тажрибалардав маълумотлар бериш, олимлар, манбаълардан нусхаларни кўрсатиш
9	Меҳнат ва турли фаолиятларни илмий ташкил қилишда жисмоний тарбия ва спорт	Ижтимоий меҳнат ва турмушда ҳар бир мақсад ва вазифаларни режалаштириш, жисмоний тарбия ва спортдан фойдаланиш амалларини кўргазмали (дидактик) ташкил этиш
10	Жисмоний тайёргарлик асослари	Шугулланувчиларнинг ёши, жинси ва саломатлиги ҳамда уларнинг ҳар томонлама баркамоллигини тарбияловчи воситалар, усуллар ҳақида тушунчалар (чизма, сурат) ва амалдаги техник-тактик фаолиятлардан намуналарни (спорт турлари асосида) электрон доска, телевизорда намойиш этиш
Амалий машғулотлар
И	Гимнастика: саф, тартиб, умум ривожлантирувчи машқлар; -асбоб-ускуналарда бажарувчи машқлар; акробатика, бадиий гимнастика (қизлар) машқлари; ўзаро ёрдам ва ўзини-ўзи ҳимоялаш (страховка) амаллари	Ҳар бир амал ва мажмуий (комплекс) қисмларни қўл телефонлари (ўзаро) ва видеотасвир воситалари (махсус, ҳаваскорлик) орқали суратга олиш, уларни ўзаро ва гуруҳ бўлиб кўриш, тахдил қилиш
2	Енгил атлетика: юриш, югуриш турларидаги қўл, оёқ, гавда ҳаракатлари технологиялари; узунлик ва баландликка	Машғулотлар жараёнида барча амаллар тасвирга олинган материаллар (лойиҳалар) ва ўқитувчининг шархдарини компьютерда намойиш этиш (майдон ёки хоналар)

сакрашдаги техник амаллар; - туп, граната, диск, найза улоқтириш ва ядро иргитишдаги техник амаллар
Футбол ва спорт ўйинлари: техник-тактик амаллар; иқтидорли талабалар фаолияти; гурух ичида, гуруҳлараро, босқич, факультетлараро ва таълим муассасаси б 11 р и нчиликлари; Универсиада ўйинларитурларига 1 айёргарлик ва иштирок н иш иатижалари	Бу ўйин турларидаги энг муҳим техник- тактик амаллар, талабаларнинг харакат фаолиятлари, жамоалар ўртасидаги баҳслар, мусобақалар якуни хақидаги фаолиятларни тасвирга олиш, уларни факультет ва таълим муассасасида ўтказилган тадбирларда намойиш этиш (кино-журнал шаклида)
Курашлар.Олий таълим гичимидаги жисмоний 1 арбия дастурида асосан миллий курашларимиз режалаштирилган. Дзюдо, ■>ркин кураш ва бошқа кураш турларини ўрганиш (ўргатиш)га хам имтиёзлар бсрилган. Шароитларни яхшилаш ва курашчи 1 алабаларнинг хохиши бўйича (қизлар ҳам мустасно эмас) мапнулотларни ташкил ниш мумкин	Ҳар қайси кураш амалларидаги техник- тактик усуллар, талабаларнинг хатти- ҳаракатлари (хужум ва ҳимоя), мусобақа шаклида ўтказилган машғулотларни видео камералар, телефонлар орқали тасвирга олиб, уларни кўриш, ижобий ва салбий ҳаракат, натижаларни таҳлил қилиш (иштирокчилар билан биргаликда) лозим бўлади
^( УЗИШ. Бу тур жисмоний чиниқиш ва барча сифатларни тарбиялашда муқим аҳамиятга эга. Аммо хамма муассасаларда у ни мппкил ҚИЛИШ имконияти йўқ. Сабаби - сув хдвзаларининг с гишмаслиги ёки умуман мавжуд эмаслигидадир	Сузиш дарении ўтказиш имконияти йўқ таълим муассасаларида талабаларга телевизор, компьютер орқали ўтказилаётган тадбирларни кўриш, АКТ орқали ўз сайтларига тушириш, мусобақаларни бориб кўришни тавсия қилса бўлади
< асхатлар, Дам олиш	Тайёргарлик, юриш, дам олиш, чодирларни

	кунлари, таътил пайтлари жуфт, гуруҳ бўлиб тоғли манзараларга пиёда юриш саёҳатини ташкил қилиш одатга айланиши лозим	қуриш, овқат пишириш, атроф-муҳитнм томоша-сайр қилиш жараёнларини! тасвирга (телефон, фотоаппарат, камера-1 компьютер) олиш, кейинчалик тенгдошлар! оила аъзолари билан кўриш барчага завк! багишлайди. Уларни сайтда (диск, флешка)! сақлаш-келажакда қайта кўришга замин! бўлади
7	Касбий йўналиш (тиббиёт, педагогика, қишлоқ хўжалиги, маданият, санъат, иқтисод-молия, техника ва ҳ.к.) бўйича таянч-жисмоний машқ- ўйинларни ўрганиш фақат шахсий ҳаётдагина (оила давраси) эмас, балки меҳнат-хизмат манзилида жисмоний тарбия ва спорт бўйича ташкилий- бошқарув фаолиятларда ҳам аҳамиятга эга бўлади	Якка, гурух бўлиб машқ-ўйинларни| бажариш, мусобақаларни ташкил этиш,| ҳакамлик вазифасини бажариш, зарур! машқ-ўйинларни ўргатиш усулларини,! кинокамералар орқали тасвирга олиш ёки АКТ оркали порталга киритишни! ўзлаштириш талаб этилади
8	Бадиий гимнастика ва харакатли ўйинларни ташкил қилишда талаба қизларнинг истак- ҳохишлари бўйича махсус машқлар ва миллий рақсларни танлаш, уларни компьютер-интернет орқали ижрочиликни таъминлаш лозим	Фаол ҳаракатлар, куч, чидам каби сифатли] ўйинларни компьютерга жойлаштириш ва| дарсларда талабалар қизиқиши ҳамда! касбий соҳада қўллаш усулларини] ишлатишга дойр амалларни намойиш этиш. I Миллий ва замонавий мусиқалар] жўрлигида рақсларни (“Тановар”, “Лазги”! “Андижонча”, “Наманганнинг олмаси” ва| ҳ.к.) дарсларда бажариш

Эслатма: ҳар бир мавзу бўйича маърузалар давомида АКТдаги маълумот «гЛ кургазмаларда ўцитувчи қисқа гиарҳ қилиши зарур. Олий таълим муассасаларш талабаларининг деярлик барчасида тасвирга олувчи ва овозларни ёзиб олувчи ■ телефонлар.кичик компъютерлар ва янгидан ҳаётга кириб келаётган техника воситалари мавжуд. Шу фаолият ва кулайликларни эътиборга олган ҳолда юқорида баёп ’ этилган технологик амаллар бўйича вазифа-тотиирик, бериш, олинган АКТ* маҳсулотларини мониторинг қилиб бориш ўқитувчилар, ота-оналар зиммасидан, масъулиятидан четда қолмаслиги зарур.

Талабаларнинг Универсиада ўйинлари энг нуфузли таълим-тарбия жараёни сифатида эътиборга моликдир. Олий таълим муассасалари талабаларининг Универсиада мусобақалари халқаро аҳамиятга эга бўлмасада, нуфузи, салоҳияти ва оммавийлиги билан республикамизда энг
юкори спорт тадбири ҳисобланади. Истиқлол даврида (1991-2017) 5 маротаба Республика Универсиада мусобақалари бўлиб ўтди. Уларнинг баъзи бир к Урсаткич ва натижаларини қуйидаги далиллар (жадвал) асосида исбот этиш мумкин.
Таъкидлаш лозимки, илк (2000 й.) мусобақаларда спортнинг 9 тури пупича беллашувлар ўтказилган бўлса, кейинги даврларда спортнинг 12 тури мусобақалар дастуридан ўрин эгаллади, яъни: баскетбол, кураш, белбоғли kyptun, волейбол, енгил атлетика, теннис, стол тенниси, шахмат, футбол, қўл I Yim, сузиш, дзюдо.Истиқлол даврида тайёрланаётган кадрлар орасида юзлаб Республика, Марказий Осиё, Осиё ва жаҳон чемпионлари ҳамда Олимпия \ Пиплари голиблари бор.
Спорт бу соглом турмуш тарзига интилишдир. Шу билан бирга, спорт - Пу дунёда тинчликни таъминловчи восита. Спорт бу - давлатни дунёга ннштувчи энг асосий куч. Чиндан ҳам, Давлат мадҳияси янграб, миллий HiillpoK ҳилпираган халқ миллионлаб томошабинлар кўз ўнгида ўша давлат помп памоён бўлади. Ғолиб спортчининг ўзига бу қанчалар бахт бўлса, учун юксак ифтихордир.

6.