Монография тошкент-2018 Муаллиф

Чизма-4.
Жисмоний тарбия дарении ўгказиш тузилмалари

Ўқитувчининг фаолиятлари	Дарсни ташкил қилиш ва бошқариш
Дастур асосида соатларни. чоракларга режалаштириш	Давоматни текшириш Савол-жавоблар
Дарс жадвалларини белгилаш	Дарс вазифасини тушунтириш
Ҳар бир дарсга конспект тузиш	Машқ-ўйинларни сўз ва амалий жиҳатдан кўрсатиш
Асбоб-ускуналарнинг жойлаштирилишини текшириш ва таъминлаш	Уқувчилар ҳаракатини кузатиш, текшириш, амалий ёрдам бериш
Навбатчи ёки фаол ўқувчи- ларни жалб этиш (асбоб ўрнатиш, йиғиш, тозалаш.	Рағбатлантириш, танбеҳ бериш

Iplllll пптизом)
	АКТ намойиши, дидактик ўргатиш
	Дарсга якун

Мпнгабларнинг “Жисмоний тарбия” давлат дастурида энг асосий спорт ■ I'бўйича (бўлимлар) муайян соатлар микдори ягона талаб асосида I аапгаи. Ammo ҳудудлардаги мактабларнинг спорт иншоотлари (спорт

• 
  >i viliiii майдонлари, югуриш йўлаклари, асбоб-ускуналар ва ҳ.к.)
  
• 
  .1 lanuapi а тўла жавоб бера олмайди. Бу эса баъзи бўлим турларидаги (асосан iHMiiat iiixa) соатлардан бошқаларига (қўшимча тур - теннис, бадминтон,
  

pain, футбол ва ҳ.к.) ўтказиш мумкинлиги ўқитувчиларнинг пнишрига ҳавола этилади. Лекин, бу жараён шахсий (ўз ихтисослиги) hi hir inn ёки ўзбошимчалик (хохиш, истак) билан эмас, энг аввало мактаб (услубий ва педагогия кенгаш) кейин эса туман-шаҳар халқ i ll.ними бўлими (бошқарма) услубий таълим маркази (комиссия) рухсати < hi lau амалга оширилиши лозим.
"Жисмоний тарбия” дастури бўлимларида соатлар тақсимоти г \ iiiinai ича ифода этилган (жадвал).

6. 
   жадвал
   

Спорт турларига ажратилган соатлар миқдори

	( порт турлари (бўлимлар)	Синфлар ва соатлар тақсимоти кўрсаткичи
		V	VI	VII	VIII	IX	X	XI
1	1 In «арий тушунча ва билимлар	-	-	-	-	-	-	-
	1 имнастика	14	14	14	16	16	14	14
1	Гигил атлетика	20	20	20	20	20	20	20
1	Қаракатли ўйинлар,эстафеталар	2	2	2	-	-	-	-
s	( порт ўйинлари (баскетбол, полейбол, қўл тўпи, теннис)	20	20	20	20	20	22	22
6	Футбол ўйинлари	12	12	12	12	12	12	12
7	Кураш
н	Сузиш
9	Бир кунлик пиёда юриш саёҳати					X	X	X
	Жами	68	68	68	68	68	68	68

')слатма: 1. Кураш ва сузиш ҳамда бадиий гимнастика (ҳизлар) дарслари учун Иишқа турлардан соатлар ажратилиши мумкин. 2. Бир кунлик (дам олиш куни) пиёда iiipuui (х) ca&famu жамоатчилик ҳисобида (ўқитувчи фаолияти, рейтинг талаби) iKV«4Uiiap талаби асосида ўтказилиши мумкин. 3. "Умид ниҳоллари” ва бошқа нуфузли . iio/im мусобақаларида қатнашишга сараланган спортчи-ўкувчилар учун белгиланган . порт тури бўйича кўпроқ шугулланиш мақсадида уларга имкон, шароит (дарс жараёни) н/н/тиш мумкин.
Табиийки, жисмоний тарбия дарсларида иқтидорли спортчи ўғил ва қизлар бошқа спорт турлари (дастурдан ташқари) билан ҳам шуғулланишни ўқитувчидан талаб этиши ёки илтимос қилиши мумкин. Лекин, уларнинг спорт тўгаракларига (спорт секциялари) бориши ва шуғулланишларини огоҳлантириш ёки янада қизиқишларини кучайтириш лозим бўлади.
Уқитувчининг спорт турлари бўйича дарсларни ташкил қилиш ва ўтказишдаги баъзи бир жараёнлар ва талабларга қисқа изоҳ-шарҳ беришга тўғри келади, яъни:

• 
  Дастурдаги спорт турлари бўйича чуқур назарий билим ва амалий кўникмаларга (техник-тактик амаллар) тўла эта бўлиш, ўқувчиларга (эркаклар қизларга, аёллар ўғилларга) намуна-ўрнак бўла олиши лозим;
  
• 
  Дарслар жараёнида ёки махсус суҳбатларда (қўшимча даре, спорт тўгараклари машғулотлари) АКТни ишлатиш (кўргазмапилик, таништириш, қайта намойиш этиш, видеотасвирга олиш) йўлларини билиш;
  
• 
  Хорижий тилларда (инглиз, немис, француз, рус, корейс, япон, хитой, араб-эрон ва ҳ.к.) ёзилган атамалар (номлар) ва жумлаларни ўқиш, давлат (ўзбек) тилида тушунтириш қобилиятларни эгаллаш;
  

Уқувчиларнинг ёши, жинси ва спорт тайёргарликлари асосида уларга ижобий баҳо бериш, маънавий етуклик, жисмонан баркамолликни спорт орқали ривожлантириш усулларини билиш ва амалда қўллаш каби фазилатларга эга бўлиш.
Мазкур талаблар ўқитувчининг педагогик маҳорат ва инновацион технологияларни эгаллашларига замин бўлади. Шу асосда ўқувчиларни дарслар жараёнида тарбиялаш муҳим вазифалар сифатида тан олинади.
Назарий тушунча ва билим асослари.
Умумтаълим ўрта мактабларнинг қуйи (У-1Х)ва юқори синфларида (X- XI) жисмоний тарбия бўйича назарий билимлар учун махсус соатлар белгиланмаган. Шу боиски, дарс берувчи ўқитувчилар чораклик режапарда бу соҳа бўйича муайян соатлар ва махсус мавзуларни ҳам алоҳида, аниқ равишда кўрсатишмайди. Аммо, амалий кўникма дарсларида спорт тури ва унинг тарихий вужудга келйши ҳамда ривожланиши ҳақида баъзи маълумотлар ва далилларни кўрсатиб (айтиб) назарий жиҳатдан қисқа тушунчалар бериш кўзда тутилади. Бу дидактик жараёнлар ўқитувчининг дарсларга ижодий ҳамда педагогик маҳорат жиҳатдан ёндашувига боғлиқ бўлади. Ёш педагог-ўқитувчилар ўқув жараёнида синфлардаги ўқувчиларнинг қизиқиши, даре вазифалари асосида ҳар бир спорт тури бўйича назарий тушунчалар (V-VIII синфлар) ҳамда билимларни (IX-XI синфлар) кенгроқ беришлари лозим бўлади. Бу соҳада қуйидаги йўнапишларни эътиборга олиш мақсадга мувофиқ бўлади (жадвал).

6. 
   жадвал
   

• until |црбиядарсларида назарий билим ва тушунчалар ҳақида
ннмунавнй (тахминан) мавзулар(У-Х1 синфлар)

мlyjinp йўналиши ва номларп	Вақт миқдорлари (дақиқалар)
	V-IX синфлар	XXI синфлар
1 u< мииий гарбия, жисмоний маданият, • iiupi (даре турлари ва вазифалар III IH ИДИ)	3-5	2-4
in чпмцаштирувчи жисмоний машқ- lliiiuiiipiiHnr тарбиявий хусусиятлари iiMiiiK гика, югуриш, тўп ўйинлари, •nun. саёҳатлар)	5-7	8-10
pi 1 урлари тарихи (даре турида баён 1ГИН1)	2-3	4-5
V ик киегонда жисмоний тарбия ва • 11ир|||||нгривожланиши (қадимги пнподлар, Совет ҳокимияти ва i . < Н1ҚИЛЛИК йиллари даврлари)	3-4	5-6
1 iiupi шипоотларининг қурилиши	2-3	4-5
Жисмоний тарбия ва спорт му 1ахассисларини тайёрлаш (ўқув муассасалари ҳақида маълумот)	2-3	3-5
" Умид ниҳоллари”, “Баркамол авлод”, Универсиада” спорт мусобақаларининг V шийлиги ва моҳияти	4-5	5-6
У тбекистон спортчиларининг Марказий ()сиё, Осиё ва жаҳон мусобақаларидаги (Олимпия ўйинлари) иштироки ва голиб еиортчилар	5-6	8-10

Аслатма: 1. Йуналишлар ва мавзуларга ажратилган вацтлар (дақиқа миқдорида) \п/> вир синфдаги даре турлари жараёнида улар билан алоқадорлик содир бўлганда (ўқитувчи аввалдан режалаштириши - даре конспектлари) тушунчалар бериш тавсия ннилади. Яъни ҳар бир мавзу ҳақида (унинг давоми) курсатилган вацтларда самарали фойдаланиш лозим. 2. Амалий дарсни ўтказишга тўсик, бўлганда (об-ҳаво, бирон катта тадбир, жойнинг спорт зал, майдон бандлиги ва ҳ.к.) махсус назарий даре ўтказиш йўли билан энг муҳим мавзу бўйича суҳбат тарикрсида тушунчалар бериш мумкин. 3. Барча еинфларда тавсия этилган (жадвал) мавзуларга алоҳида эътибор бериш ўқувчилар орасида спортга цизиқиш ва спортни касб қилиб танлашларига замин бўлиши ҳам мумкин.
Амалий куникмалар.
Гимнастика хакида таълим.Авваламбор таъкидлаш жоизки, жисмоний тарбия дарсларида амалий кўникмаларни тарбиялаш (назарий билим асослари мустасно эмас) ўқувчиларнинг жисмоний тайёргарлигини такомиллаштиришга қаратилади. Шу асосда ҳар бир бўлимдаги (спорт турлари) мақсад ва вазифаларнинг амалга оширилиши ва муҳими эса ўқувчиларнинг ўзлаштириш жараёнларини режалаштирилган даврларда (чораклар, ўқув Йили охири) эришилган натижаларни аниқлаш (тестлар орқали) амалга оширилади. Бу фаолиятлар гимнастикадан бошланади. Бунда эса:
“Гимнастика” сўз ибораси (атама-термин) ҳақида тушунча, унинг қадимги ва ҳозирги даврдаги қўлланилиш жараёнлари;
Гимнастика машқларининг турларива уларнинг шугулланувчилар ёши, жинси ва жисмоний тайёргарлигига ижобий таъсири;
Гимнастика - асосий, ёрдамчи, спорт, акробатика, бадиий гимнастиканинг мужассамлиги эканлиги;
Гимнастика асбобларида (тик арқон-канат, гимнастика деворчаси, ўтирғич-скамейка, турник, брус, хари-бревно, конь-козёл, халқа, тўшаклар) бажариладиган оддий ва мураккаб машқлар, шунингдек буюмлар (предмет) - чамбарак, арғамчи, таёқ, бульво, тўп, тасма билан бажариладиган ва уларсиз ижро этиладиган эркин машқлар гимнастиканинг мазмуни хамда шаклларини билдиради.
Узбекистонлик спорт гимнастикачилари (Галина Шамрат-1952 й., С.Диамидов-1964 й., Э.Саади-1964 й., О.Чусовитина, С.Михайлов ва бадиий гимнастикачи қизлар - 1992-2017) Осиё ва халқаро спорт мусобақаларининг голиблари (биринчиликлар, чемпионатлар, турнирлар, Олимпия ўйинлари ва х.к.) хисобланади.
Деярлик барча синфларда (V-IX, Х-Х1)гимнастика бўйича синов машқлари турлари ҳамда натижалари бўйича дастурда ўқув мезонлари белгиланган ва шу асосда ўзлаштириш баҳолари ҳамда жисмоний ривожланиш ҳолатлари аниқланади. Синов машқлари умумий хусусиятга эга бўлган қуйидаги турлардан иборатдир, яъни:

1. 
   Баланд турникда тортилиш.
   
2. 
   Паст турникда (оёқларга таяниб ётган ҳолда осилиб) тортилиш (қизлар).
   
3. 
   Ерга (пол) таянган ҳолда тирсакларни букиб ёзиш.
   
4. 
   Чалқанча ётган холда тирсакларга таяниб гавдани тик кўтариш.
   
5. 
   Арғамчида сакрашлар (бир оёқ ва жуфт ҳолатда).
   
6. 
   Чамбаракни (обруч) белда айлантириш (қизлар).
   
7. 
   Уриндиққа (ўтиргич-скамейка) таяниб тирсакларни букиб-ёзиш (қизлар).
   

Енгил атлетика машқлари.Спортнинг бу тури ўқувчиларнинг соглом ўсишлари, жисмоний тайёргарлик даражаларини (сифатлар) тарбиялашнинг энг асосий омиллари хисобланади. Шу сабабдан уларни тарбиялаш ва ||>|<|>6ий натижаларга эришиш учун куйидаги турлари қўлланилади; ўқув -I. ншлари дастурда белгиланган:
I 60 м га югуриш.
' К )гуриб келиб узунликка сакраш.
I Тўпни (граната) улоқтириш.
I I 000 ва 2000 м га югуриш.
’• Ьаландликка сакраш.
(| 4х 10 м га мокисимон югуриш.
Мазкур турлар бўйича жисмоний тайёргарликни ривожлантириш • |,н■< адида ўқувчиларга (ёш ва жинслар, саломатликни ҳисобга олган ҳолда) . н и.I шфалари ҳам берилади, бунда эса:
||и.|лабки гимнастика машқлари ва югуриш машқларини (500, 800, 1000 м пи \ I, ) ҳар куни бажариш;
I ўснқли жойларда (тепа, кир, паст-баланд жойлар) югуриш (500, 1000, 1500 м);
I жрашлар (олдинга, орқага, ёнга ва баландда турган жойда ва қадамлаб it ,ню сакраш);
I и I ia парни букиб бир оёққа ўтириш-туриш;
I uinran ҳолда кўлларни букиб-ёзиш, турникда тортилиш, осилиб-айланиб •iiiiuiiii ва ҳ.к.
Марафон югуриши ҳақида тушунчалар бериш.
Кураш, Спорт курашларининг турлари. Ўзбек миллий курашларининг т.рппри. Уларнинг хужум ва ҳимоя амаллари хамда техник-тактик yi уппарини ўрганиш.
Узбекистан Республикаси “Миллий кураш ассоциацияси”нинг I . 11П111111И. Миллий кураш бўйича жаҳон биринчиликларининг ўтказилиши. Uollitp Қурбонов, Камол Муродов, Тоштемир Мухаммадиев биринчи жаҳон •и миионлари (Тошкент, 1-3 май 1999 й.).
Миллий курашнинг Абу Али ибн Сино таълимидаги тавсифи.
Ьаскстбол. Тўпни узатиш-отиш, илиб олиш, юритиш, халқага тушириш амаппарини ўзлаштириш. Майдон чегаралари ва ўйин қоидаларини ўрганиш. I Уи орқали ҳужум, ҳимоя-тўсиш, узокдан тўпни отиш (шерик, халқа) i'ni шлиятларни тарбиялаш каби техник-тактик амалларни пухта эгаллаш (VII- IX, X XI синфлар).
Ьаскстбол ўйинининг яратилиш даври (Ватани) ва ундаги қоидаларнинг I мпйдон, чегаралар) янгиланиши.
Ўзбекистонда баскетбол ўйинининг юзага келиш сабаблари.
Волейбол.Жуфт ва гуруҳ бўлиб (доира, сафлар) тўпни бир-бирига уриб , in I иш, жойда (доира ичи) туриб тўпни ҳавода баландга икки қўллаб уриш, Ю||||лриш (такрорлаш). Чизиқлар оралиғи ва осилган (қурилган) тўп устидан I унии ошириб ўйнаш, рақибнинг тўпини шерикларига уриб узатиш-ўтказиш, I Vp ус I идан зарб билан уриб ўтказиш, қайтариш.
К )за чизиғидан (бошлаш жойи) тўнни рақиб майдонига уриб (паст, I '. iiiiii ҳаволатиб -тўғри ва ён томонлаб) ўтказиш.
Юқори синфларда (VII-IX, X-XI) қоида асосида гурухдарга бўлиниб ўйнаш (вақт ёки шартли очколар сони).
Волейболнинг келиб чиқиш ва ривожланиш даврлари. Ўзбекистонда волейбол ўйинининг шаклланиши ҳамда такомиллашув даврлари.
Қул тупи.Уйиннинг кашф этилиши (Дания, 1898 й.) - “ханд”-қўл, “бол”- тўп, ўйин майдони чегаралари, ўйинчилар сони, тўпнинг оғирлиги, айлана миқдори. Тўпни отиш-узатиш, илиб олиш, ерга уриб юритиш, узоқ ва жарима майдони атрофидаги ҳужум, ҳимоя тўпни дарвозага киритиш-отиш, ўйин қоидалари.
Футбол. Бу ўйинни “Миллионлар ўйини” дейилади. Унинг сабаблари эса турли-туман мусобақаларнинг энг кўп ўтказилиши, шунингдек яшил майдонда ўйинчиларнинг (икки жамоа таркиби - 22 киши) тўпни тепиб юритиши, бир-бирига узатиши, рақиблардан турли усуллар асосида тезликда тўпни олиб қўйиш, қалтис-тез ҳужум ва ҳимоялар, узоқ-яқиндан тўпни тепиб дарвозага киритиш қизиқарли, барчанинг диққат-эътиборини жалб этади. Айниқса 11 метрдан жарима тўпини тепишдаги чиройли техник-тактик амаллар, тўпнинг дарвозага кириши ёки четлаб ўтиб кетиши, айниқса дарвозабоннинг мураккаб (сакраш, йиқилиш, тўпни тутиб олиш ва ҳ.к.), қалтис ҳаракатлари мухлис, қизиқувчи, шинавандаларнинг шодлик, қувонч, ҳаяжон ва жаҳлини чиқаради (“футбол фанати”-болельшик), ҳис-туйғулар, бақириқ-чақириқ, қутловлар осмонга учади.
Шу боиски, мактаб ўқувчилари футболни энг севимли ўйин сифатида тан олиб, уларнинг хам “дарди” (болельшик) илк болаликда шаклланмокда ва борган сари кучайиб, мактаб, маҳалла, ҳовли, кўча ва очиқ жойларда тинмай ўйнашади, чарчаш, толиқишни сезишмайди.
Демак, аҳоли истиқомат жойларида: маҳалла, қишлоқ, овул, кўп қаватли уй-жойларда болалар учун махсус футбол майдонларини (турли шакл, кенглик) яратиш, уларга имконият, шарт-шароитлар яратиш лозим бўлади. Бунда мактаб маъмурияти, маҳалла фуқаролар йиғини ва ота-оналар ҳамкорлигини ишга солиш зарур бўлади. Шу асосда ташкил этилган шароитлар, мусобақалар, фаолларнинг ҳатти-ҳаракати, болаларнинг ўйинлардаги иштироки, кўрсатган жасоратлари техник-тактик амаллари, гол уришлари, ғолиблик ва мағлубиятдаги вазиятларни видеотасвирларга олиш, уларни АКТ орқали қайта намойиш этиш, юқори спорт ташкилотлари, халқ таълими бошқарма идораларига интернет орқали юборишни амалга ошириш зарур.
Юқори синфларда (VIII-IX, X-XI) Осиё ва жаҳон, Олимпия ўйинлари тарихи, уларда иштирок этган, совринли ўринларни эгаллаган Ўзбекистон спортчилари ҳақидаги маълумотлар билан таништириб бориш, айниқса уларнинг беллашувлардаги фаол ҳаракатлари, ғолиблик туфайли шоҳсупаларгачиқишлари, Республика байроғининг ҳилпираб кўтарилиши, мадҳиянинг янграши, номдор, таниқли раҳбарларнинг медаллар ва ёрлиқларни топширишлари, мураббийлар, томошабин-мухлисларнинг олқишлари, шунингдек юртимиз аэропорт ва темирйўл вокзалларида халқаро iiiupi мусобақаларидан қайтиб келишдаги учрашув, табрик, кутиб олиш ■ |ц|чц цмларини АКТ асосида мактаб, маҳалла ва уйларда (яқин қавмлар, н\ iuiiiuiap иштироки) намойиш қилишни одатга айлантириш зарур.
Умумтаълим ўрта мактаб ўқувчиларининг (I-IV, V-IX, X-XI яхшилаш, уларнинг жисмоний тайёргарлиги, маънавий ммоиотини тарбиядавлат сиёсатининг энг устувор ҳаракат стратегиясига мокда. Бу ижтимоий-педагогик жараёнларни замонавий таълим асосида амиша ошириш, бунда АКТдан самарали фойдаланишни таълим муа< i асалари, маҳаллий ҳокимият идоралари, жамоатчи ташкилотлар (Ешлар к|>оқи, Хотин-қизлар қўмитаси, касаба уюшмалари, спорт федерациялари аа х к.) зиммасига юклатилиши, энг муҳими эса оилада ота-оналар, tu n ааарнинг масъулиятларини янада ошириш йўлидаги тадбирлар муҳим лчпминтга эга бўлмокда.
Мсхнат жамоалари, маданият, санъат, таълим муассасалари, аҳоли in шқомат жойларида тинч-осойишталикни сақлаш, аҳоли турли хавф- чпириардан муҳофаза қилишда ички ишлар вазирлиги тармоқларида профилактика, назорат ишлари самарали натижаларни намойиш этмокда. Бу и зарурий, эҳтиёжли тадбирларда манзиллардаги инспекторлар бонлар), профилактика ходимлари фаолиятини юқори кўтаришда махалла фаоллари, иқтидорли спортчи ўқувчи ёшларни жалб этишга алоҳида ахамият берилмоқда.
Бу йўлда ўқувчи ёшларнинг жисмоний тайёргарлик даражалари (кураш, ширкона яккакурашлар санъати, бокс ва ҳ.к.) қаторида ижобий ва салбий Miuai иарнитасвирга олиш ва зарур бўлганда зудлик билан АКТ орқали о I iiiiinii раҳбарлар, идораларга етказиш амалга оширилмокда.
Ў. навбатида бу каби амалий тадбирлар мактабни битирувчи (IX ва XI) \ I \ ачиларни ўзаро ҳамкорлик, Ватан ва эл-юртни ҳимоя қилиш, севиш 11, in уларини мустаҳкамлаш, касб-ҳунар 'танлаш (спорт, тиббиёт, ҳарбий, ii'iiiii ишлар ва ҳ.к.) йўлида уларга намуна сифатида хизмат қилмоқда, деб noca қилиш мумкин.
2 .2.2. Академик лицей, касб-хунар коллежларида жисмоний тарбия ва
спорт
I<асб йуналишидаги замонавий ёндашишлар.
Ҳар бир касб-ҳунарнинг ўзига хос машаққатлари ва маҳсулотлари бор. Vпарии қийналиб эгаллаган ва меҳнат самарасидан оқилона фойдаланиб И111П1ПНИНГ ҳам сурури, таровати инсон фаолиятининг энг устувор фатилатидир.
Инсон қанчалик кўп ўқиса, мақсад йўлида шижоат билан севган, наллаган касбида сидқидил билан ўқиса касб-хунарнинг турлари, 'армоқлари шунча кўп, фойдали бўлади. Бу оддий фалсафани англаган ота- ипалар ўз фарзандларини шу йўлда ўсиши, униши, илм эгаллаши ва I ндоқатли меҳнати билан ота-она, оила ва Ватанга хизмат қилишни фақат ҳис-туйғудагина эмас, балки ижтимоий-турмуш, ҳаётда ҳам бажаришга етаклайди, унга эриша олади.
Бунинг учун ота-она ва фарзандлар соғлом, маънан ва жисмонан камолот сари интилишлари лозим бўлади.
Табиийки, бу йўлда таълим муассасалари ўқувчининг фанларни яхши ўзлаштиришлари, касб-ҳунарни тўғри танлашлари асосида тўғри йўналишлар бериши, уларни амалда татбиқ этишларида асосий маскан ҳисобланади.
Ўзбекистонда ўқувчиларнинг замонавий билим олишлари, интеллектуал салоҳиятларга эришишлари, касб-ҳунарни танлаш ҳамда уни эгаллаш, самарали меҳнат қилиш йўлларини ўргатиш, тарбиялашда мисли кўрилмаган чора-тадбирларни амалга оширмоқда.
Узбекистан Республикасининг “Таълим тўғрисида” (1997), “Ёшларга оид давлат сиёсати тўғрисида”ги (2016) қонунлари ҳамда Республика Президентининг “Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасалари фаолиятини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори (14 март 2017) бу соҳадаги мақсад ва вазифаларни амалга ошириш йўлидаги туб ислоҳотларнинг далилидир.
Ўқувчи ёшларни касб-ҳунар йўлида тарбиялашда уларнинг соғлигини мустаҳкамлаш муҳим омилдир. Бунда “Жисмоний тарбия ва оммавий спортни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” (3 июнь 2017), “Республикада ахборот технологиялари соҳасини ривожлантириш учун шарт-шароитларни тубдан яхшилаш тадбирлари тўғрисида”ги (30 июнь 2017) Президент қарорлари асосий таянч хизматини ўтамокда.
Республика Президента Ш.Мирзиёевнинг таълим соҳасини ислоҳ қилиш касб-ҳунар таълими тизимини янада ривожлантириш ва олий таълимнинг бакалавр йўналишига қабул бўйича тест синовларини такомиллаштириш масалаларига бағишланган йиғилишдаги қўрсатмасида
“...фарзандларимизнинг замонавий билим ва касб-ҳунарларни эгаллаши, жисмонан ва маънан етук инсонлар бўлиб улғайиши, уларнинг қобилият ва истеъдодини, интеллектуал салохиятини юзага чиқариш, ёш авлод қалбида Ватанга садоқат ва фидойилик туйғуларини юксалтириш” юксак даражадаги вазифа қилиб қўйди.
Касб-ҳунар таълимида умумий жисмоний тарбия йуналишлари.
Ўзбекистон шароитида қайси соҳа бўлмасин академик лицейлар ва касб- ҳунар коллежлари ташкил этилган. 2016-2017 ўқув йилида 1549 лицей ва касб-ҳунар коллежларида 533658 нафар ўқувчи ёшлар таҳсил олди. Академик лицейларда 51231 нафар ва касб-ҳунар коллежларида эса 482427 нафар ёшларни ташкил этди.
Таъкидлаш жоизки, ҳар бир вилоятда Олимпия заҳиралари коллежлари фаолият юритиб, уларда инструктор-методистлар (болалар спорти ва бошланғич синф жисмоний тарбия ўқитувчилари ҳам) тайёрланиб, улар ишлаб чиқариш корхоналари, турли муассасалар ва маҳаллаларда ташкилотчи (инструктор-методист) вазифаларида меҳнат қилишга
mVчжалланади. Уларнинг иш шакллари, мазмуни ва вазифалари ҳақида '■и афсил маълумотлар кейинроқ берилади.
’ )ътироф этмоқ зарурки, академик лицейлар ва касб-ҳунар коллежларига Мўлжалланган “Жисмоний тарбия” дастури бўлимларидаги спорт турлари hi .гулланувчиларнинг жисмоний тайёргарликларини тарбиялашда умумий |ц'щ|гогик тамоийллар хусусиятига эта (жадвал).

6.