Moluch 353 c indd



Download 6,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/86
Sana18.02.2022
Hajmi6,9 Mb.
#455027
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   86
Bog'liq
moluch 353 ch4 121X8MO


# 11 (353)

March 2021
255
Young scientist Kazakhstan
себебі: Зұлфұқар — діни аңыздарда Мұхамбет пайғамбардың 
батыры Ғалидың қылышын солай деп атаған. Кейін асыл бо-
латтан соққан қылышты осылай атап кеткен (Жанындағы 
зұлфұқар) [2, 301б]., — деп Қазақ халық әдебиеті »Батырлар 
жыры« кітабында жазылған анықтама Мерлиннің Артурға 
қылышты табыстау сюжетімен өте ұқсас келетінін көрсе-
теді. Әрине, бұл ой көптеген адамдардың ашуын, тіпті на-
мысын шақырып, даулы мәселе тудыры мүмкін. Сондықтан, 
біз алдын ала үстіртін шешім қабылдағанымызды мойындап, 
кешірім сұраймыз. Аталмыш пікірдің »талион» шақырмасына 
сенеміз.
Ғаламтордың ресми ақпараттарында: Сұр Гэндальф — хоб-
биттер әлеміндегі маңызды тұлға. Оның сиқырлы аса таяғы 
және бойында таусылмас күш бар. Бойы шамамен 168 см, көзі 
көмірдей қара, ақ қасы қалың, кең жауырынды Гэндальф — 
басқа сиқыршылардан әлсіздерге көмектесу, көріпкелдік қа-
сиетімен ерекшеленеді, — делінген. Тұтас эпопепияның басты 
қаһарманына айналған Гэндальфтің образына қазақ фолькло-
рынан бір емес, бірнеше кейіпкерді сәйкестендіре қарасты-
руға болады. Мәселен, Ұлыс жырларының субстанциясы сана-
латын — Қыдыр (Қызыр) ата бейнесі сыртқы бітімі мен ішкі жан 
дүниесі жағынан Гэндальфтің синонимдік тұлғасы іспеттес. 
Сіздерде «Логомахия» (Логомахия — пікірталас кезінде оған 
қатысушылардың, талас тудырған ұғымды анықтай алмаула-
рына байланысты, бір түйінге келе алмауы) қалыптастырмас 
үшін Қыдыр атаға біраз шолу жасап өтерлік: Қыдыр ата — ын-
тымақ пен бақытты дарытушы мифтік бейне. Қазақтың ұлыс 
жырларында Қыдыр атаның аса таяғы, ақ шапаны бар делінеді. 
Бұның барлығы Гэндальфтің архитипі — Қыдыр ата екендігін 
танытады.
Зерттеу жұмысы кезінде Джоан Роулингтің «Гарри Поттер» 
көркем туындысындағы кейбір образдардың қазақ мифологи-
ясында барын білдік. Мәселен, өлім себуші — Волан-Де-Морт 
мифтік тұрғыда қазақтың көне эпостық аңыздарындағы Ер-
ліктің (Еркіліктің) бейнесін танытады. Риза Әлмұханова ай-
тқандай, Еркілік — антикалық мифологиядағы Аидтың көшір-
месі. Яғни, ол да Аид сықылды жанды алады, я болмаса, жасаған 
әрекеттерінің жазасы ретінде қинайды. Алайда антикалық ми-
фологиялық сарындар мен фэнтези туындылар арасындағы 
байланысты ескере келе, біз Еркілікті қазіргі еуропалық фэн-
тезидегі — Волен-Де-Мортың өзі болмаса дағы, оның прогрес-
сивті (өңделген, жаңарған, дамыған) нұсқасы деген шешімге 
келдік. Сонымен қатар, Джоан Роулингтің туындысындағы: 
Альбус Дамблдор, Рубеус Хагрид, Феникс, жылан (Василиск), 
су перісі және тағы басқа кейіпкерлердің қазақ халық ауыз әде-
биетіндегі мифтік қаһармандармен ұқсас белгілерін таптық. 
Мәселен, Вейла (Veela) тұқымынан шыққан Флёр Делакурдың 
ата-тегі қазақ фольклорындағы «Пері», «Перизат» сынды 
мифтік кейіпкерлердің прототипі болып табылатындығын 
дәлелдейді. Ал дәу Грохх (Хагридтің бауыры) түр-тұлғасы 
жағынан қазақтың төбекөздеріне ұқсас.
Бұнымен зерттеу жұмысымыз бітпейді. Өздеріңіз 
білетіндей, ғылым — еркіндік пен уақытты аса қажет етеді. 
Сондықтан, зор қимастықпен талдауымызды аяқтай отыра, 
ғылыми жұмысыңыздың келешекте жалғасы табарына нық 
сенім мен үміт білдіреміз.
Әдебиет
:
1. 
Қазақ фольклорындағы антикалық сарындар / Риза Әлмұқанова. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2009. — 320 бет.
2. 
Қазақ халық әдебиеті: Көп томдық / Құрастырып, түсініктерін жазған М. Құмарова. — Алматы: Жазушы. — Тақырып ал-
дында: Қазақ ССР Ғылым академиясы М. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты. Т. З: Батырлар жыры / Жау-
апты шығарушы Ж. Әбішев. — 1987. — 304 бет., суретті.
3. 
Шоко әлем / Рүстем Сауытбай. — Алматы: «CD print» баспасы, 2019. — 264 бет.
4. 
Шоко әлем және Тылсым Элипсаһар / Рүстем Сауытбай. — Алматы: «Алматы» баспасы, 2020. — 362 бет.
5. 
Таңғажайып автобус / Алтыншаш Курманаева. — Ресей, Екатеринбург қаласы: «Ридеро» баспасы, 2020. — 56 бет.
6. 
Хәрри Поттер және пәлсапалық тас / Д. К. Роулинг. — Алматы: «Steppe&World Publishing» баспасы, 2020. — 324 бет.

Download 6,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish