Moliyaviy va boshqaruv hisobi

Materiallar birligining o’rtacha hisoblangan tannarxini hisoblash.

№	Kursatkichlar	Soni kg	1 kg, ning bahosi so’m	Mikdori so’m.
1	Oy boshidan saldo	120	440	52800
2	Oy davomida kelib tushdi:
	1- etkazib berish	150	420	63000
	1- etkazib berish	160	500	80000
	Kelib tushdi, jami.	310		143000
	Jami kelib tushgani koldik bilan sarflandi.	430 420	455,35	195800 191247
	Oy oxiridagi saldo:	10		4553

Material birligining o’rtacha hisoblangan tannarxini hisoblash uchun quyidagilarni bajarish zarur: 1. Xo’jalik yurituvchi sub’ektning aylanishida mavjud bo’lgan mazkur turdagi TMZ sonini (120 kg + 310 kg) va haqiqiy son qiymatini (52800 so’m + 143000 so’m) belgilash. 2. Matriallar birligining o’rtacha tannarxini belgilash: 195800 so’m : 430 kg = 455,35 so’m. 3. Sarflangan TMZlarning haqiqiy tannarxini belgilash: 455,35 so’m x 420 kg = 191247so’m.

Sarflangan moddiy boyliklarning xar bir turi bo’yicha ana shunday hisob-kitobni amalga oshirish kerak.
Materiallarni sotish operatsiyalarini hisobga olishda yuklarni junatish yoki xak to’langan schyotlarga karab sotish tartibini aniqlash borasida buxgalteriya hisobining milliy standartlari (BHMS-1 son) "Hisob yuritish siyosati va moliyaviy hisobot" ga bog’liq bo’ladi.
Agar hisob siyosatida TMZlar yuklab junatilgandan keyin ularni sotilgan deb hisoblash qabul qilin gan bo’lsa, u xolda, TMZlar xaridorlarga junatib turilishiga karab, ular sotilish narxlarida sotilgan TMZlar sifatida aks ettiriladi.
Mabodo hisob siyosatida pul kassaga yoki hisob-kitob schetiga kelib tushgandan keyin TMZlarni sotilgan deb hisoblash qabul qilin gan bo’lsa, u xolda TMZlarni xaridlarga junatish chogida, ular 9010 schet debetiga (1010 schet kreditiga) yoziladi va unda to TMZlar xaki tulangunga kadar turadi.(5010, 5110 schetlar debeti 9010 schet krediti). Xak to’langan paytidan e’tiboran ular 9010 schet kreditdan uchirilib, 9010 schet debetiga yoziladi. 9010 schetda aniqlangan TMZlarni sotishdan olingan moliyaviy natija 9900 schet "Yakuniy moliyaviy natija", QQS ni (20%) alohida pozitsiyaga albatta yozib kuyishi kerak. Bu Soliq hisoblab chiqilishi (9010 schyot debeti, 6410 schyot krediti) va byudjetga utkazilishi (6410 schyot debeti, 5110 schyot krediti) lozim.
Tovar-moddiy boyliklarni sotishga doir schyotlar korrespondentsiyasi Misol: Materiallar quyidagi narxlarda sotilgan
(haqiqiy tannarxi 8000 so’m).
1– holat. Tannarxidan past narxda (8000 so’m). 2– holat. Tannarxiga teng narxda (9000so’m).
3– holat. Tannarxidan yuqori, ammo bozor narxidan past narxda (9500so’m). 4– holat. Bozor narxida (11000 so’m).