MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY
TAMOYILLARI
19
Yuridik yondashuvda
turli xil savollarni yuridik nuqtai nazardan tekshirish uslubiyotini
ishlab chiqishga qaratilgan. Unda xo’jalik munosabatlari voqealari huquqiy tomonlari chuqurroq
o’rganishga qaratilgan. Masalan:
ustav kapitali auditi, mehnat kodeksi ijrosi va hokozo.
Audit standartlarida ushbu yondashuv nazorat vositalarini tekshirish uslubiyoti deb
nomlanadi.
Maxsus yondashuv
. Maxsus xususiyatlariga ega bo’lgan xo’jalik sub’ektlarining
tekshirish uslubiyotlarini o’z ichiga oladi. (boshqarish tizimi,
kapital tarkibi, ishchi xodimlar
tarkibi, tashkiliy huquqiy shakli, soliq tizimi va boshqalar).
Masalan: chet el sarmoyasi asosidan korxonalar audit o’tkazish
uslubiyoti, kichik
tadbirkorlik sub’ektlari. Shu bilan birga alohida soliqqa tortish tartibi belgilangan korxonalarni
tekshirish uslibiyoti (yagona soliq kontsignatsiya shartnoma va boshqalar).
Tarmoq yondashuvi uslubiyoti
, bunda iqtisodiyot sub’ektlarining
faoliyat turi va
tarmoq xususiyati hisobga olib tekshirish uslubiyoti. Bunga (qishloq xo’jaligi, qurilish bank,
sug’urta, investitsiya fondlar).Ushbu uslubiyotda har bir sub’ektli harajatlariga tekshirish
uslibyoti yotadi.
2.2.Audit o’tkazish usullari va ularning asosiy tushunchalari.
Audit tekshiruvini o’tkazishda zarurli, kompleks ishlarning iqtisodiy sub’ekt yig’indisini
ikki guruhga bo’lish mumkin.
Birinchi guruhga
ta’sischilik
va boshqa umumiy hujjatlar,
iqtisodiy sub’ektlarning xo’jalik shartnomalari, buxgalteriya hisobi va soliqqa tortishni
yurgizishni, iqtisodiy sub’ektlarning hisob berishi, ichki nazorat tizimi,
Ikkinchi guruhga
barcha
bo’limlar va buxgalteriya hisobi schetlari bo’yicha kompleks hujjatlarni o’z ishiga oladi.
Tekshiruv metodikasida har bir qismi aniq ko’rinishi uchun buxgalteriya hisobi oboroti va
schet bo’yicha qoldiq (saldo)lar yakka(tipovoy) sxema bo’yicha ishlab chiqilishi zarur.
1)ma’lum buxgalteriya schetlari bo’yicha xo’jalik operatsiyalari tartibi ko’rinishini
boshqarish bo’yicha normativ hujjatlar ro’yxati;
2)iqtisodiy sub’ektlar tomonidan taqdim etilgan
normativ hujjatlarni tanlov, muqobil
hisobot echimi tafsifi;
3)schetlar bo’yicha birlamchi hujjatlar bo’yicha tarkibi;
4)schetlar bo’yicha analitik
hisobotlar registri;
5)schetlar bo’yicha sintetik hisobotlar registri;
6)buxgalteriyalik hisobot bo’limida (qism, buxgalteriya scheti) ko’rinishi;
7)bo’limlar (qism, buxgalteriya scheti) bo’yicha klassifikator buzilishi imkonligi
mavjudligi;
8)bo’limlar (qism, buxgalteriya scheti) bo’yicha buzilishlarning namunali ro’yxati;
9)auditorlik tekshiruvni rejalashtirish bosqichida namunali so’roqlarni o’tkazish
uchun
savollar(voprosnik) ro’yxati;
10)oborot va schetlar bo’yicha qoldiqlarni tekshirishda foydalaniladigan auditorlik
tadbirlar ro’yxati;
11) auditorlik tadbirlarni bajarish ketma-ketligi;
12) auditni tekshiruvini o’tkazishda shaxsiy kompyuterlardan foydalanishning o’ziga xos
xususiyatlari;
13) iqtisodiy tahlil uslub(metod)larini qo’llash;
Do'stlaringiz bilan baham: