Молиявий–иқтисодий инқироз шароитида бюджет тақчиллигини баҳолаш

4-расм. Ўзбекистон Республикаси давлат бюджети ижроси тўғрисида маълумот.
Бюджет профицитини аниқлашда яна бир муҳим жихат борки у ҳам бўлса профицитни келтириб чиварувчи ҳаражатларни режалаштирилган миқдорда амалга оширилган ёки йўқлигидир. Агарда режалаштирилган ҳаражатлар аслида амалга оширилмаган бўлса бунда ҳам бюджет даромадларини ҳаражатлардан ортиб кетиши холати яъни бюджет профицити юзага келиши мумкин.

Манба: магистрант томонидан интернет маълумотлари асосида тайёрланди.
5-расм. Ўзбекистон Республикаси давлат бюджетини режалаштириш ва ижро этилиши натижалари таққослама таҳлили
(+ профицит;- тақчиллик).
5-расм маълумотларидан шуни кўришимиз мумкинки, мамлакатимизда молиявий-иқтисодий инқироз давридан бошлаб давлат бюджети тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада амалша бюджет ижроси профицит билан якунланиб келинмоқда.
Жумладан, 2009 йилда давлат бюджети 238,0 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалда 76,3 млрд сўм профицит билан якунланган. Худди шундай 2010 йилда давлат бюджети 329,0 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалда 210,0 млрд сўм, 2011 йилда давлат бюджети 813,0 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалда 335,0 млрд сўм, 2012 йилда давлат бюджети 96,6 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалда 413,7 млрд сўм, 2013 йилда давлат бюджети 1207,0 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалда 397,0 млрд сўм, 2014 йилда давлат бюджети 1421,0 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалда 305,0 млрд сўм, 2015 йилга келиб давлат бюджети 1783,0 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалга 236,0 млрд сўм, 2016 йилда давлат бюджети 2216,0 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалга 132,2 млрд сўм ва 2017 йилда давлат бюджети 2473,5 млрд сўм тақчиллик билан режалаштирилган бўлсада, амалга 337,5 млрд сўм профицит билан якунланган.
Бунга кўплаб сабаблар мавжуд бўлиб уларнинг асосийлари сифатида барқарор иқтисодий ўсишни таъминланганлиги, иқтисодиётнинг жахон иқтисодиётига чуқур интеграциялашмаганлиги, давлат қарзи даражасининг пастлигини келтиришимиз мумкин.