Зах. ва ҳар. 1ш. 120+...+150
И.сар.х.= ------------------- ёки -------------------
ишлаб тур. сармоя 1ш.390+...+410-2а7
-катак(якун)
Юқори коэффициентнинг борлиги маҳлум даражада банкротлик хавфини кучайтиради.
Е) Умумий сармоя ҳаракатчанлиги.
У.сар.х. - жорий активлар, яoни айланма маблағларнинг хўжалик маблағлари (сармояси) сўммасига нисбати сифатида аниқланади.
ЖА 1ш. 300
У.сар.х.= ----- ёки -----------
Сар 1ш. 310
Бу кўрстакич қанчалик юқори бўлса, корхона шунчалик тўловга лаёқатли, ликвид ҳисобланади.
Бозор шароитларида баланснинг ликвидлиги ва тўловга лаёқатлилигини таҳлил қилиш эҳтиёжи корхона молиявий маблагларда чекланганлиги, шунингдек инвесторлар, акциядорлар ва турли кредиторлар учун тўловга лаёкатлилигини аниқлаш зарурияти муносабати билан юзага келади.
Баланснинг ликвидлигини таҳлил қилишда маблаглар ликвидлик даражасига кўра гуруҳланган активлар бўйича, шунингдек тўлов муддатларига кўра гуруҳланган пассив бўйича мажбуриятлар билан киёсланади. Сунгра корхонанинг тўлов кобилияти даражасини тавсифловчи коэффициентлар ҳисобланади.
Ўзбекистон республикаси бозор иқтисодиетига утиш шароитида молиявий таҳлилнинг ахамияти жуда катта. Шунинг учун корхона ташқилотлар , муассасаларнинг молиявий барқарорлигига катта этибор берилмокда . Бозор шароитларига мос келадиган фаолиятнинг стратегик мақсадларини , шунингдек уларга эришиш йулларини ҳисобга олиб, молиявий иқтисодий ҳолатни таҳлил этиш асосида молияни бошқаришга утишкорхонани ислох қилиш вазифаларидан биридир. Хар кандай корхона фаолияти натижалари ташки(инвестор кредиторлар, акциядорлар, истемолчилар ва ишлаб чикарувчилар) ва ички (корхона раҳбарлари , мамурий бошқарув бўлинмалари бошликлари , ишлаб чикарувчи бўлинмалар ходимлари ) бозор агентларини кизиктиради,
Корхоналарнинг молиявий барқарор бўлиши куйидаги стратегик вазифаларга боглик бўлади :
Фойдани купайтириш
сармоя тузилмасини макбўллаштириш
корхона мулкдорлари (катнашчилари ва тасисчилари ) инвесторлар , кредиторлар учун молиявий - иқтисодий ҳолатини ойдинлаштириш
инвестиция жозибадорлигига эришиш
Самарали бошқариш механизмини яратиш.
Бозор иқтисодиети шароитида молиявий барқарорлик бўлиши учун молиявий назорат катта ахамият касб этади. Бундай назоратлардан бири 60-йилларда Швецияда вужудга келган бўлиб , самарадорлик назорати деб аталади. Унинг мохияти шундан иборатки, бунда расман конунга мослик ва бухгалтерия хужжатларининг тўғрилиги пировард мақсад эмас, балки назоратнинг бошқарилишидир.
Активлар(асосий фондлар, номоддий активлар, айланма маблағлар)га қуйилган маблағларни ўз маблағлари ҳисобига қоплайдиган, ноўрин дебиторлик ва кредиторлик қарзларига йўл қўймайдиган ҳамда ўз мажбуриятларига ўз вақтида тўлайдиган корхона молиявий барқарор корхона ҳисобланади. Молиявий барқарорлик ўз ва қарз маблағлари нисбати билан аниқланиб, қатор кўрсаткичлар ёрдамида ҳисобланади.
Мустақиллик, молиявий барқарорлик ва молиявий қарамлик коэффициентларини молиявий барқарорликнинг асосий кўрсаткичлари деб қараш мумкин.
Мустақиллик коэффициенти. Муст. к. хўжалик юритувчи субoект молиявий ҳолатининг маблағларнинг қарз манбаларига қарам эмаслигини тавсифлайди. У ўз маблағларининг хўжалик маблағлари умумий сўммасидаги улушини кўрсатади ва қуйидаги формула бўйича аниқланади:
Do'stlaringiz bilan baham: |