Молиявий ҳисоб 1 Ўқув қўлланма

1.3. Молиявий ҳисоботнинг таркиби

Молиявий ҳисоботнинг шакли

Молиявий ҳисоботнинг шакли аниқ белгиланиши ва худди шу чоп этилган хужжатнинг ичидаги маълумотдан ажратилиши лозим. Стандартлар йиллик ҳисоботда ёки бошқа ҳужжатда тақдим этилган ўзга маълумот юзасидан эмас, балки фақат молиявий ҳисобот юзасидан қўлланилади. Фойдаланувчилар Стандартларни қўллаган ҳолда тайёрланган маълумотни ўзга маълумотлардан ажрата билиши муҳимдир.
Қўйидаги маълумот аниқ ажратиб кўрсатилиши ва тақдим этилган маълумот тегишли равишда тушунарли бўлиши, учун лозим бўлган такдирда, кайтарилиши лозим:
1. Компания номи ёки бошқа танитадиган белгилар
2. Молиявий ҳисобот алоҳида компания ёки компаниялар гуруҳини қамраб олишлиги
3. Ҳисобот санаси ёки даври
4. Ҳисобот валютаси
5. Ҳисоботда кўланилган аниқлик даражаси
6. Маълумот валютанинг минг ёки миллион бирлигида тақдим этилган такдирда кўпчилик ҳолатларда молиявий ҳисобот тушунарлирок бўлади.

Ҳисобот даври

Молиявий ҳисобот энг камида бир йилда бир маротаба тақдим этилиши лозим. Камдан-кам ҳолатларда, масалан, компания ўзга ҳисобот санасига эга бўлган компания томонидан сотиб олинган такдирда, компания ҳисобот санасини ўзгартиришга мажбур бўлади ёки ўзгартириш тўғрисида карор қабул қилиши мумкин. Ушбу ҳолат кузатилганда, фойдаланувчилар жорий давр учун кўрсатилган суммалар ва солиштириладиган суммалар таққосланмаслиги ва ҳисобот даври ўзгартирилишининг сабаби ёритилганлиги тўғрисида хабардор бўлганликлари муҳимдир.
Ўз вақтидалик
Агар молиявий ҳисобот фойдаланувчиларга ҳисобот давридан кейинги мақбул бўлган давр мобайнида тақдим этилмаса, унинг фойдалилиги камаяди. 1-МҲХС мувофиқ ушбу муддат 6 ойни ташкил этади. Янада ҳам аниқрок чекланган муддатлар тегишли миллий меъёрий ҳужжатлар билан белгиланган.
1.4. Бухгалтерия балансидаги ёритишлар
Активлар ва мажбуриятлар узоқ муддатли ва қисқа муддатлиларга ажратилган бўлиши лозим. Баланс албатта қўйидагиларни ифодоловчи бир чизикли моддалардан иборат бўлиши лозим:
1. Асосий воситалар
2. Номоддий активлар
3. Инвестициялар
4. Заҳиралар
5. Савдо ва бошқа дебиторлик қарзи
6. Пул маблағлари ва уларнинг эквивалентлари
7. Солиқ мажбуриятлари
8. Резервлар (ҳисобланган мажбуриятлар)
9. Қисқа муддатли мажбуриятлар
10. Узоқ муддатли, жумладан тўланадиган фоизлар бўйича мажбуриятлар
11. Камчилик улуши
12. Чиқарилган капитал ва резервлар
1-МҲХС томонидан балансда моддаларни тақдим этиш тартиби ёки шакли белгиланмаган. Бу ўз тавсифи ёки вазифалари бўйича шунчалик фарқланадиган моддаларнинг оддий рўйхати, шунинг учун улар балансда алоҳида тақдим этилишга сазовордир.
Асосий воситаларнинг муайян тоифалари амалдаги таннарх ёки қайта баҳолаш суммалари бўйича ҳисобга олиниши мумкин. Активларнинг турли тоифалари учун баҳолашнинг турли негизини кўллаш улар ўзларининг тавсифи ва вазифалари бўича фаркланишини, ва, шундай қилиб, алоҳида бир чизиқли моддалар сифатида акс этилишини англатади.