Молиявий ҳисоб 1 Ўқув қўлланма

3. Даромадларни тан олиш
18-БҲХСга мувофиқ: Товарларни сотишдан олинган даромад қуйида қайд этилган шартларга жавоб берилганда тан олиниши мумкин:

• 
  компания товарларга эгалик қилиш билан боғлиқ барча аҳамиятли таваккалчилик ва манфаатларни харидорга ўтказганда;
  
• 
  компания одатда мулкчилик ҳуқуқи билан боғлиқ бўлган бошқарувда бошқа иштирок этмайди, ва сотилган товарларни назорат қилмайди;
  
• 
  тушум суммаси ишончли равишда баҳоланиши мумкин;
  
• 
  битим билан боғланган иқтисодий нафлар компанияга келиб тушиш эҳтимоли мавжуд;
  
• 
  битим билан боғлиқ амалга оширилган ва кутиладиган харажатлар ишончли равишда баҳоланиши мумкин.
  

Айни пайтлилик ва ишончлилик бухгалтерия маълумотининг иккита биринчи даражадаги сифат тавсифлари бўлиб ҳисобланади.
Даромадни тан олишнинг тўрт омили
Умуман бухгалтерия ҳисоботи, қиймат ошиши баҳолангандан кейин даромад қанчалик тез фурсатда акс эттирилса, шунчалик даражада яхшиланади. Амалиётда бу қуйидаги омиллар бўлиши мумкин:

Акс эттириш вақти	Омиллар	Мисоллар
Ишлаб чиқариш жараёнида	Шартномавий ёки умумий амалий шартларга асос-ланган нархни белгилаш, ёки ишлаб чиқаришни турли босқичлари учун бозор нархларини мавжудлигиги	Ҳисоблашлар; ижара; фоизлар; узоқ муддатли шартномалар; активларни ўсиши
Ишлаб чиқариш тугатилиши босқичида	Сотувни белгиланган нархини ёки барқарор бозор нархининг мавжудлиги. Сотувга тайёрлаш учун ҳеч қандай аҳамиятли харажатлар мавжуд эмаслиги	Қимматбаҳо металлар; қиш-лоқ хўжалик озиқ-овқатлари; хизматлар
Сотиш пайтида	Маҳсулотга белгиланган нарх. Олиниши мумкин бўлган суммани асосланган усули. Барча аҳамиятли харажатларни баҳолаш.	Товарларнинг кўп қисмини сотиш
Пулни олиш пайтида	Олинган активларни оқилона даражадаги аниқлик билан баҳолаш имконияти мавжуд бўлмаслиги. Сотиш пайтида оқилона даражадага аниқлик билан баҳолаб бўлмайдиган аҳамиятли қўшимча харажатларни амалга ошириш эҳтимоли мавжудлиги.	Бўлиб-бўлиб тўлаш шарти билан; аниқ белгиланмаган қиймат бўлмаган тақдирда асосий воситаларга айир-бошлаш

Даромадлар тан олишда қуйидаги пайтлар қўлланилиши мумкин:

1. 
   Бериш пайти (сотиш пайти)да тан олинган даромад.
   
2. 
   Бериш пайтидан кейин тан олинган даромад.
   
3. 
   Бериш пайтигача тан олинган даромад.