Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

Himoyalanadigan ma’lumotlar tarkibiga quyidagilar kiradi
: 
maxfiy ma’lumotlar (davlat sirlariga ega bo‘lgan ma’lumot), 
konfidensial (tijorat sirlariga, shaxsiy hayotga va fuqarolar faoliyatiga bog‘liq 
bo‘lgan ma’lumotlar). 
Odatda boshqaruvchi hujjatlar mavjud, ularning tarqalishi maqsadga muvofiq emas 
va faqat zarar keltiradi, chunki bunday holat hujjat muallifiga to‘g‘ridan–to‘g‘ri yoki 
bilvosita zarar keltirishi mumkin. Bunday ma’lumot va mos hujjatlar konfidensial 
(yopiq, himoyalanuvchi) hisoblanadi. CHeklangan ruxsatga ega bo‘lgan 
xujjatlashtirilgan ma’lumotlar davlat va nodavlat sirlari turiga bo‘linadi. Bunga 
asosan mahfiy va maxfiy bo‘lmagan hujjatlarga bo‘linadi. Maxfiy hujjatlarning 
asosiy ko‘rsatkichlari davlat sirlari qonunchiligiga asosan tashkil etuvchi 
ma’lumotlar mavjudligi bilan xarakterlanadi. Maxfiy bo‘lmagan ma’lumotlar, 
davlat siriga taa’luqli bo‘lmagan ma’lumotlarga ega bo‘lgan (xizmat, tijorat, bank, 
mutaxassislik, ishlab chiqarish va h.k.zo), shaxsga taa’luqli ma’lumotlarga ega 
bo‘lgan konfidensial ma’lumotlar kiradi. 
Ma’lumotlar to‘rt turga bo‘linishi mumkin
: 
 
Birinchi 
– maxfiy bo‘lmagan ochiq turdagi, ixtiyoriy tashkilot ichida yuritiluvchi 
va ommaviy foydalanishga qaratilgan ma’lumotlar; 
 
Ikkinchi 
– xizmatda foydalanish uchun faqat biron bir tashkilot ichki faoliyatida 
foydalanuvchi ma’lumotlar. Ularning o‘zi ikki toifaga bo‘linadi: 
1) Tashkilotning barcha xodimlari foydlanishiga asolangan. 
2) Ma’lum bir gurux xodimlari foydalanishiga asoslangan va ish faoliyatini yuritish 
uchun boshqa xodimlarga ham berilishi mumkin. 
 
Uchinchi
– maxfiy ma’lumotlar. Maxsus ruxsati bo‘lgan tashkilot xodimlari 
foydalanishi uchun mo‘ljallangan ma’lumotlar. Bu turdagi ma’lumotlarni qisman 
yoki to‘liqligicha o‘zga xodimga berilishi qat’iyan taqiqlanadi. 

---

182 
 
To‘rtinchi
– o‘ta maxfiy ma’lumotlar. Faqat cheklangan maxsus milliy 
xavfsizlik tashkilot va xizmatlari tomonidan foydalanadigan ma’lumotlar. Ular 
alohida ro‘yxatga olinishi va uni yaratuvchi va manzilga etkazib beruvchilarning 
ro‘yxatdan o‘tishi, vaqt va manzillar, qabul qiluvchilar haqidagi ma’lumot qayd 
etilishi asosida foydalaniladigan ma’lumotlar. Bu turdagi ma’lumotlar o‘z ijrosini 
tugatgach maxsus komissiya tomonidan tuzilgan dalolatnoma asosida o‘rnatilgan 
tartibda yo‘q qilinadi. 
 
Ochiq turdagi ma’lumotlarga
shaxs haqidagi ma’lumotlar, ularni bo‘lim 
bo‘yicha tarqalishi, xodimning xizmat majburiyatlari kiradi. Ularning saytlarida 
muntazam ravishda tashkilotning qaysi korxona bilan muloqot qilmoqda va kim 
bilan kelishuvga erishilmoqchiligi haqida axborot berib boradi. Umumiy holda uch 
turdagi ochiq axborot manbai (xodimlar, xizmat majburiyatlari bitimlar tuzilganligi 
haqidagi ma’lumot) bitim tuzishdagi xodimlar haqidagi konfidensial ma’lumotlarni 
tashkil etadi.