Молия” кафедраси ҳ.Ҳ. Имомов “давлат қарзларини бошқариш” фани бўйича

Фанга оид охирги янгиликлар

• 
  Ҳисоботга кўра, Ўзбекистон рейтингдаги ўз мавқеини бизнесни рўйхатдан ўтказиш (42-ўрин, 22 та поғона кўтарилган), хусусий мулкни рўйхатдан ўтказиш (87-ўрин, +26 поғона), кредит олиш (42-ўрин, +63 поғона) ва солиққа тортиш (115-ўрин, +2 поғона) каби мезонлар бўйича яхшилаб олди.
  

Шу билан бирга қуйидаги мезонлар бўйича пасайиш кузатилди: қурилишга рухсат олиш (151-ўрин, -2 поғона), электр таъминотига уланиш (112-ўрин, -4 поғона), миноритар инвесторларни ҳимоя қилиш (81-ўрин, -1 поғона) ва халқаро савдо (159-ўрин, -1 поғона).

• 
  Ўзбекистон шартномалар бажарилишини таъминлаш (32-ўрин) ва тўловни амалга ошира олмасликка рухсат (75-ўрин) каби мезонлар бўйича ўз ўрнини сақлаб қолди.
  
• 
  Ҳисоботдаги маълумотларга кўра, Ўзбекистонда корхоналарни рўйхатга олиш учун 5 та жараённи амалга ошириш керак. бу кўрсаткич Европа ва Марказий Осиё минтақасидаги ўртача кўрсаткичдан (4,7) ва Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилотига кирувчи давлатларникидан (4,7) баланд. Ўзбекистонда янги корхонани рўйхатга олиш муддати 6,5 кунни ташкил қилади (ЕМА минтақасида – 10 кун, ИҲТТда – 8,3 кун).
  

6-МАВЗУ. ДАВЛАТ МОЛИЯСИ ТИЗИМИДА ДАВЛАТ КРЕДИТИ ВА УНИ ДАВЛАТ ҚАРЗЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ВА БОШҚАРИШДАГИ ЎРНИ

1. 
   Давлат кредитининг объектив зарурлиги.
   

2. Давлат кредитининг банк кредитидан фарқи ва уни давлат қарзларини бошқаришдаги ўрни.
2. Давлатнинг облигацион заёмлари: турлари, эмиссия тартиби ва уларни жойлаштириш.
3. Давлат қарзлари ва уларни бошқариш усуллари.
4. Давлат қарзларини бошқариш муаммолари.
5. Давлатнинг ички ва ташқи қарзларини бошқаришни такомиллаштириш.
6.Давлат молия тизимида давлат қарзларини шакллантириш ва бошқаришнинг истиқболли йўллари


1. Давлат кредитининг объектив зарурлиги.
Давлат кредити муносабатларида ҳам бўш турган пул капиталларига эга бўлган субъектлар сифатида аҳоли, корхона ва ташкилотлар ҳисобланса унга нисбатан давлат эҳтиёжларининг мавжудлиги давлат кредити муносабатларининг асосини ташкил қилади. Бу ерда шуни таъкидлаш жоизки бозор иқтисодиёти шароитида иқтисодиётнинг турли соҳаларидан фаолият юритувчи иқтисодий сбъектлар билан биргаликда давлат ҳам ўзига хос иқтисодий субъект сифатида иқтисодий муносабатларда иштироқ этади. Иқтисодчи, А.Ўлмасов(давлатнинг қимматбаҳо қоғозлар чиқариши ва уни жойлаштириш воситасидаги операциялари, иқтисодиётдаги кредит кўламига таъсир кўрсатиш билан боғлиқ бўлган сиёсатини ўзига хос давлат тадбиркорлиги сифатида баҳолайди.
Кредит муносабатлари хилма хил шаклларга эга бўлиб, улар хўжалик ҳаётининг барча соҳаларига кенг кириб бормоқда. Кредит муносабатларида иштирок этувчи субъектлар сифатида қуйидаги 4 субъектларни ажратишимиз мумкин: давлат, корхона ва ташкилотлар, аҳоли ва халқаро молиявий инцитутлар²³.
Кредит муносабатларида давлат фаол иштирок этувчи субъект ҳисобланиб, бундай кредит муносабатларини давлат кредити муносабатлари сифатида кўриб ўтилади. Бозор иқтисодиёти шароитида жамиятининг узлуксиз равишдаги ҳар хил ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжларини молиявий таъминлаши билан боғлиқ бўлган харажатларини қоплаш мақсадида давлат хўжалик тузилмалари, аҳоли ва хорижий субъектларнинг бўш турган молиявий ресурсларини жалб қилиши мумкин. Жамиятнинг бундай бўш турган пул маблағларини жалб қилишнинг асосий усулларидан бири сифатида ҳозирги шароитда давлат кредити муносабатлари ўзига хос муҳим аҳамиятга эгадир. Мамлакат ичкарисида давлат кредити муносабатларини амалга оширишда одатда давлат қарздор субъект сифатида қатнашади кредиторлар эса аҳоли, корхона ва ташкилотлар иштирок этади. Халқаро иқтисодий муносабатлар доирасида эса давлат ҳам кредитор ҳамда қарздор сифатида иштирок этади.
Иқтисодий категория сифатида давлат кредити, молия ва кредит каби икки турдаги пул муносабатларининг ўртасида бўлиб, бир вақтнинг ўзида кредит муносабатларига хос сифат белгиларига эга ва молиявий муносабатларга хос сифат белгиларига эга.