Модуль номи: Жаҳон савдо ташкилоти ҳуқуқи № Казуслар

A.M.Хакимов

	Nuskata davlatining “Dori va boshqa farmatsevtika vositalari to’g’risida”gi qonuni “dori va farmatsevtika vositalarini ishlab chiqaruvchlardan ushbu vositalar patentlangan yoki umumiy tusdagi mahsulot ekanidan qat’i nazar, bozorga chiqish ruxsatnomasini olishni talab qiladi. Bunday ruxsatnomani berish uchun talab etiladigan protsedura juda ham murakkab bo’lib, dorilar uchun tahminan 1-2 yil, umumiy tusdagi mahsulotlar uchun esa 3-5 yil ketib qolishi mumkin. Bundan tashqari, ushbu dorilar va umumiy tusdagi farmatsevtika mahsulotlarini ishlab chiquvchilar ularni qonunda belgilangan boshqa sinovlardan ham o’tkazishi kerak. Demak, umumiy bozorga chiqish uchun ruxsat berish tizimi 6-7 yilni talab etadi. Bundan tashqari, ushbu qonunga ko’ra har qanday yuridik yoki jismoniy shaxs petentlangan ixtirolardan faqatgina Nuskata davlat qonunchiligida belgilangan talablarga asosan foydalanishi mumkinligi belgilab qo’yilgan. Shuningdek, dori yoki boshqa farmatsevtika mahsulotlarini ishlab chiqarish hamda ularni saqlash uchun patentning muddati tugashiga 6 oy qolgan yoki uni sotish uchun patent muddati o’tgandan keyin albatta yuqoridagi protseduralarga asosan ruxsatnoma olinishi kerak. Bundan norozi bo’lgan Damgasa davlati JSTga murojaat qilib, Nuskata davlati TRIPSning 27-moddasi 1-bandi hamda 28-moddasi 1-bandini buzayotganini ta’kidladi. Ammo Nuskata davlati hech qanday TRIPS qoidalarini buzmayotganini aytmoqda. Vazifa. Nuskata davlatiga TRIPS kelishuvining qoidalarini juda ham yaxshi biladigan huquqshunos zarur. Siz ana shunday huquqshunos sifatida TRIPS kelishuvining tegishli moddalaridan foydalangan holda va ularni sharhlab, Nuskata davlatiga yordam bering. Uning ichki qonunchiligi TRIPS kelishuviga zid emasligini JST paneliga isbotlab bering.	A.M.Хакимов
	Glormu davlatining 2018-yilda qabul qilingan “Mualliflik huquqi to’g’risida”gi qonunining 23-moddasi ma’lum shartlar ostida jamoat joylarida (barlar, do’konlar, restoranlar va boshqalar) royalti to’lamasdan radio va televideniya musiqalarini namoyish etish yoki ularni ijro etishga ruxsat berdi. Bundan xabar topgan Arsgo va Chelast davlatlari Glormu TRIPS bitimining 9(1) moddasida belgilangan majburiyatlarga zid harakatlarni amalga oshirayotganini ta’kidladi. Chunki ushbu modda JSTga a’zolardan Bern konvensiyasining 1-21 moddalariga rioya qilishni talab qiladi (Ushbu kazusdagi barcha mamlakatlar JSTga ham Bern konvensiyasiga ham a’zo). Mazkur masala yuzasidan ular JSTga murojaat qilishdi. Ammo ushbu 23-moddadagi istisno holat asosan uylarda tashkil etilgan kafe va barlarni nazarda tutishini ta’kidlagan Glormu davlati TRIPSga o’z ichki qonuni to’la mos kelishini bildirdi. Shuningdek, 23-moddadagi qoida TRIPSning 13-moddasiga ham mos kelishini ta’kidladi. Vazifa. Ushbu holatda Arsgo va Chelast davlatlari o’z vajlarini keltirishda juda ham qiynalmoqdalar. TRIPS kelishuvining tegishli moddalari va Bern konvensiyasining tegishli qoidalariga asoslangan holda yuqoridagi ikki davlatga Glormu davlatining 2018-yilda qabul qilingan “Mualliflik huquqi to’g’risida”gi qonunining 23-moddasi TRIPS kelishuviga zid ekanini asoslab berishda yordam bering.