Модул бўйича соатлар тақсимоти

Тестнинг ўтказилиши: Расмларни болага бериб уларни жим кузатасиз. Болага расмларни бемалол кўриб чиқишига имконият беринг. Бола уларни ўзича, ўзи белгилаган мезонлар бўйича классификация қилиши мумкин. Ишни тугатгандан кейин расмларни нима учун гуруҳларга бундай қилиб ажратганлигини ва ҳар бир гуруҳни қандай номлашини сўранг. Агар бола ўзининг ечимини асослаб берса, у билан буни муҳокама қилинг. Мабодо бола хато қилса, унга озгина йўл кўрсатиб юборинг. Шундай қилиб, сиз бола имконияти чегараларини билиб оласиз. Бола учун вазифани ўзингиз бажаришга ошиқманг, айниқса, вазифа қандай йўл билан тўғри бажарилишини айтманг. Болага озгина йўл-йўриқ кўрсатиб юбориш орқали вазифани тўғри ечимини топишига имкон бериш керак.

Расмларнинг мазмунини муҳокама қилиш бола нутқининг ривожланиш хусусиятлари ва онгининг ривожланиш даражасини аниқлашга имкон беради.

Натижалар таҳлили

120
Бу тест болаларни кўргазмали-образли тафаккурдан сўз-мантиқ тафаккурига ўтиш жараѐни хусусиятларини аниқлайди. Айнан шунинг учун ҳам болалар берилган вазифа негизини мустақил равишда ифодалаб беришлари муҳим аҳамиятга эга. Қоида бўйича вазифа 10-15 дақиқадан ошмаса ҳам, ишлаш вақти чегараланмайди. Асосий эътибор вақт кўрсаткичларига эмас, балки бажарилган ишнинг тавсифига ва ўзига хослигига қаратилади:

Тест ўтказиш жараѐнида бола вазифани бажара олмаса, уни хато деб белгилашга ошиқманг. Уларнинг кўпчилиги вазифани тушунмаганлиги тезроқ ишни тугатиш хоҳиши олдиндан тарқатма материаллар билан предметли-манипулятив ҳаракатларни бажарганлиги кабилар билан боғлиқ бўлиши мумкин. Шунинг учун болага бу босқични босиб ўтишга имкон бериш керак. Агар шунда ҳам бола вазифани 6ажара олмаса, сиз унга озгина туртки бериб юборишингиз мумкин. Қоида бўйича болага «Нима учун сен олма расмини бу гуруҳга қўшяпсан?» дейилади. Жавобни кутиш керак. Жавоб нотўғри бўлган ҳолатларда умумлаштирувчи сўзни топишга қаратилган қўшимча саволлар берилади. Агар бола нима мева-ю, нима сабзавот эканлигини билмаслигига ишонч ҳосил қилсангиз, унда боланинг сўз-мантиқ тафаккури шаклланмаган, деб хулоса чиқариш ярамайди. Билим бериш мантиғи болаларни ўқув материали билан таништириш, ундан кейин 6у материал билан ишлашни тақозо этади. Керакли маълумотлар берилгач, текширувни давом эттириш мумкин: бунда болага бошқа карточкалар тўплами берилади ва у хато қилган тақдирда ҳам иш тўхтатилмайди.

Агар бола психолог тушунтириб бергандан кейин ҳам вазифани бажара олмаса, унда сўз-мантиқ хотирасининг бузилганлиги ҳақида гапириш мумкин. Бу натижани исботлаш учун маълум бир вақт ўтгандан кейин (бир ҳафта, ўн кун) болага классификацияларнинг бошқа вариантини таклиф қилиш мумкин.