Мм "укув кулланма"

«Шоирларнинг шеърлар китоби» асарига, Абул Фарожнинг 
«Қўшиқлар китоби» тазкирасига киритилган.
Марказий Осиѐда худди шундай жараѐннинг давоми 
бўлиб, Абу Райҳон Берунийнинг (973—1048) «Ал-осор-ул-боқия 
анал қарнул-холия» асари бўлди. Бу ўлкамизда исломгача 
бўлган асарлар мазмунини тиклаб қўйишда жуда муҳим иш 
бўлган. 
Беруний ўзининг «Ўтмиш ѐдгорликлари» китобида 
қадимий шарқ халқлари—араблар, шомликлар (Сурия), 
яҳудийлар, эронийлар, сўғдлар, хоразмликлар ва ўша замонда 
яшаган бошқа халқларнинг турмуш қоидалари, урф одатлари, 
йил ҳисоблари, байрам ва маросимлар, хуллас нимаики халқ 
ҳаѐтига оид бўлса, шуларнинг ҳаммасини илмий асосда тадқиқ 
9
Маликушшуаро Баҳор. Сабкшуноси. 1-жилд, 95-саҳифа. 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

79 
этади. Олим бу халқлар турмушига оид маълумотларни ҳақиқат 
ва соғлом фикр нуқтаи назаридан таҳлил қилди. Ҳақиқатга зид 
кўринишларни қатъий рад қилди
10
. 
Демак, илк ислом даври маданиятида матнни тиклаш 
ишлари уч хил шаклда олиб борилган:
а/ мавжуд матнларни айнан кўчириш (шеърият, шу 
жумладан тазкираларда); 
б/ мавжуд асар (китоб) нинг мазмунини ўз талқинида баѐн 
этиш; 
в/ фольклор матншунослиги. 
*** 
Саволлар:  
*
Куфий ѐзувга асос бўлган ѐзув Ҳижозда қандай ном 
билан юритилган? 
*
Илк ислом ѐзув маданиятида куфийда қандай матнлар ва 
насхда қандай матнлар кўчирилган? 
*
Маъмун Аббосийнинг «Дор ул-ҳикма» сида хатнинг 
қандай турлари расм бўлган. 
*
Қуйидаги таянч сўз ва ибораларни изоҳланг: <хатти 
набатий, куфий, насх; «қалам»>. 
*** 
ТЎРТИНЧИ МАВУ 
XI—XIV аср матншунослигининг хусусиятлари 
 
Адабиѐт: С о д и қ о в Қ. Эски уйғур ѐзуви. –Т., 1989; Қадимги 
туркий ѐзувлар. –Т., 1995; Уйғур ѐзуви тарихи –Т., 1997; Қ а ю м о в
А. Абу Райҳон Беруний. Абу Али ибн Сино. –Т., 1987;