Мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

1.
 
Bobur asarlari tili va uslubi
2.
 
“Xatti boburiy” alifbosining ahamiyati 
3.
 
“Shayboniynoma” asarining til xususiyatlari 
 
Boburiylar saltanatida Navoiy tili o‘zbek tilining eng yuksak namunasi 
hisoblangan. Navoiy she’riyati o‘zbek adabiyotining toji sanalgan. Binobarin, 
o‘zbek adabiy tilining taraqqiyotida Bobur Alisher Navoiy dahosidan so‘ng juda 
katta xizmat qildi. Xususan, umumxalq tilini mukammal egallab, adabiy til bilan 
umumxalq tili o‘rtasidagi uzilishni bartaraf etishga, ularni bir-biriga 
yaqinlashtirishga ham nazariy, ham amaliy jihatdan jiddiy e’tibor berdi.
Bobur asarlarining tili ravon bo‘lib, u o‘g‘li Humoyunga yozgan xatlaridan 
birida uning dabdabali uslubini tanqid qiladi: 
«Xatingni xud tashvish bilan o‘qusa 
bo‘ladur, vale asru mug‘lakdur (juda chalkashdir). Nasri muammo hech kishi 
ko‘rgan emas. Imlong yomon emas, agarchi xili rost emas. Iltifotni to bila bitibsen, 
qulunjni yo bila bitibsen. Xatingni xud har tavr qilib o‘qusa bo‘ladur, vale bu 
mug‘laq alfozingdin (chalkash so‘zlar) maqsad tamom mahum bo‘lmaydur 
(tushunmaydi). G‘olibo xat bitarda kohilliging (bo‘shliging) ham ushbu jihattindir. 
Takalluf (hashamat, bezak) qilay deysan, ul jihatdin mug‘laq bo‘ladur, mundin 
nari betakalluf va ravshan va pok alfoz(til) bila biti, ham senga tashvish ozroq 
bo‘lur va ham o‘qig‘uvchig‘a»
. Darhaqiqat, shoirning o‘zgalardan sodda uslub va 
til bilan yozishni talab etishi, o‘zining ham shunga amal qilishi noyob hodisa edi.
Shoir xalq og‘zaki ijodi namunalari - maqol, matal, hikmatli so‘zlar, 
shuningdek, fors-tojik maqollaridandan unumli foydalangan: 
do‘st yig‘latur, 
dushman kuldura aytur,
teng bo‘lmaguncha, to‘sh bo‘lmas, ho‘li-qurug‘i teng 
kuyar, ko‘zlarini tuz tutti, dah kujovu daraxtan kujo
- qishloq qaydayu daraxtlar 
qayda: 
Bobur, bo‘lib turur ikki ko‘zum yo‘lida to‘rt,
Kelsi ne bo‘ldi, qoshimg‘a bir-bir manga-manga. 
Joe gul – gul bosh, 

---

103 
Joe xor – xor bosh (gul qarshisidda gul bo‘l, tikan qarshisida tikan bo‘l). 
Shunga o‘xshash maqollar hikmatli so‘zlar bilan bir qatorda, omonim, 
polisemantik so‘zlar va tuyuqlarni ko‘plab ishlatadi:
Qaddim nafiroq mehnati, ya qildi, 
Ko‘nglum g‘amu anduq o‘tig‘a yaqildi.
Holimni sabog‘a aytib erdim, ey gul, 
Bilmam senga sharh qilmadi, ya qildi.
Boburning badiiy nasr namunasi bo‘lgan “