Mirsaid Aripov, Nurillo Otaxanov

Tartiblashning ko`piksimon usulini satrli ma`lumotar uchun bayon qilinadi. Aytaylik, N ta familiyadan iborat ro`yxatni alfavit bo’yicha tartiblash talab qilingan bo`lsin.

Satrli ma`lumotlarni ham sonli ma`lumotlar kabi taqqoslash mumkinligi haqida biz yuqorida fikr yuritgan edik (4.1-p.ga qarang).

Ko`piksimon usul g’oyasi ikki qo`shni elementlarni taqqoslashga asoslanadi. Agar a_i-1>a_i bo`lsa, ularning o`rini o`zaro almashtiriladi va tekshirish yana boshidan boshlanadi. Natijada kichik elementlar massivning boshiga (ko`pikka o`xshab ko`tariladi), kattalari esa oxiriga qarab surilib boradi (cho`kadi). Bu jarayon a<sub>1</sub>≤a<sub>2</sub>≤…≤ a<sub>N</sub> shart o`rinli bo`lib qolmaguncha davom ettiriladi. 7.15-rasmda 1 raqami bilan massivning 1-o`tishdan keyingi, 2 raqami bilan 2-o`tishdagi va x.k. o`tishidan keyingi xolati tasvirlangan. Bu usul uchun yozilgan dastur matni 7.10-listingda, dialog oynasi 7.16-rasmda keltirilgan.

7.10-listing. Ko`piksimon usul bilan massivlarni tartiblash

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);

const n=10; // massivning ilchami

var a:array[1..n]of string[30]; //massiv

m: integer; // Memo maydonidagi satrlar soni



7.15-rasm. Massivning ko`piksimon tartiblash jarayoni
i:integer; // massiv elementining indeksi

st:string;

k : string; // irin almashtirishda =atnashadigan yordamchi izgaruvchi

begin

m:=Memo1.Lines.Count;

if m = 0 then begin

ShowMessage('Boshlang’ich ma`lumotlar kiritilmagan!');

Exit; // xodisalarni qayta ishlash protsedurasidan chiqish

end;

// Memo maydonida matn bor

if m > n then begin

ShowMessage('Satrlar soni massiv o`lchamidan katta ');

m:=n; // Faqat dastlabki N ta satr kiritiladi

end;

for i:=1 to n do

a[i]:=Form1.Memo1.Lines[i-1];

// massiv elementlari tartiblanmoqda

i:=1;

while i<=n-1 do begin

if a[i]>a[i+1] then

// bu elementlar o`rin almashmoqda

begin k:=a[i]; a[i]:=a[i+1]; a[i+1]:=k;

i:=0; // tekshirishni yana boshidan boshlash uchun

end;

i:=i+1;

end;

// massivni ma`lumotlar oynasiga chiqarish

if n > 0 then begin

st:='Tartiblangan massiv:'+#13;

for i:=1 to n do

st:=st+IntToStr(i)+' '+ a[i]+#13; ShowMessage(st);

end;

end;

7.16-rasm. Ko`piksimon usulning dialog oynasi