Министерство высшего и среднего специального образования Республики Узбекистан

Диққатнинг ривожланиши

Диққат ўзининг ривожланиш босқичларига эга. Бола ҳаётининг биринчи ойларида фақат ихтиёрсиз диққатнинг мавжудлиги кузатилади. Бола дастлаб кучли ёки кескин фарқ қиладиган ташқи қўзғатувчиларни сезади. Уч ойлик бўлиши билан бола, ҳаёти билан узвий боғлиқ бўлган объектлар билан кўпроқ қизиқа бошлайди. 5-7 ойлигида бола етарлича узоқ вақт давомида қандайдир жисмни кузатиши, ушлаб кўриши, оғзига олиши мумкин. Айниқса, ёрқин ва ялтироқ жисмларга бўлган қизиқиши яққолроқ кўринади. Бу ихтиёрсиз диққатнинг тўла ривожланганлигидан далолат беради. Ихтиёрий диққатнинг нишоналари, одатда, биринчи йилнинг охири иккинчи йилнинг бошларига келиб, намоён бўла бошлайди. Болада ихтиёрий диққатнинг шаклланиши ва ривожланиши уни тарбиялаш жараёни билан боғлиқ. Боланинг атрофидаги одамлар аста-секин болани ўзи истаганини эмас, балки, унинг қилиши зарур бўлганларни бажаришга ўргатиб борадилар. Ихтиёрий диққатнинг ривожланишида ўйин катта аҳамиятга эга. Ўйин жараёнида бола ўз ҳаракатларини ўйин талабларига мувофиқлаштиришни ва уларни қоидаларга мос равишда йўналтиришни ўрганади. Кўпчилик жисмлар ва ҳодисалар билан танишиб бориш, оддий муносабатларни фарқлаш малакасининг аста-секин шаклланиши, ота-оналар билан мунтазам равишда суҳбатлашиш, улар билан сайр қилиш ва ўйинлар ўйнаш, бошқа жисмлар ва ўйинчоқларни ўйнатиш – буларнинг барчаси боланинг шахсий тажрибасини бойитади, шу билан бирга, унинг қизиқишлари ва диққатини ривожлантиради.