Министерство высшего и среднего специального образования Республики Узбекистан

Jonlantirish uchun savollar:

• 
  Tafakkurtushunchasining mazmunini izohlang?
  
• 
  Tafakkur operatsiyalarini ajratib ko’rsating?
  
• 
  Tafkkur shakllari nimalarda ko’rinadi?
  
• 
  Tafakkur sifatlarining mazmunini izohlang?
  
• 
  Tafakkurning turlarining mohiyatini izohlang?
  
• 
  Tafakkurdagi individual farqlar nimalarda ko’rinadi?
  

Insert usulidan foydalanib ishlash qoidasi

1.Ma’ruza matnini o’qib, matnning chetiga quyidagi belgilarni qo’yib chiqing:

V-bilaman

+ – men uchun yangi ma’lumot

–– men bilgan ma’lumotni inkor qiladi

? – noaniq (aniqlashtirish talab qiladigan) qo’shimcha ma’lumot

2.Olingan natijalarni jadval shaklida rasmiylashtiring.

№	Mavzu savollari	V	–	+	?

Reja: Tafakkur haqida tushuncha Tafakkurning nerv-fiziologik asosi Tafakkur operatsiyalari 4. Tafakkur shakllari 5. Tafakkur turlari 6. Tafakkur sifatlari O’quv mashg’ulotining maqsadi: tafakkur, ikkinchi signallar tizimi, tafakkur operatsiyalari, shakllari, turlari haqidagi bilimlarni shakllantirish. O’quv faoliyatining natijasi: talabalarga tafakkur, ikkinchi signallar tizimi, tafakkur operatsiyalari, shakllari, turlari haqida dastlabki ma’lumotlar zahirasini berish hamda mazkur jihatlar psixologiya sohasining o’rganish ob’ekti ekanligini asoslab berildi.

Baholash mezoni va ko’rsatkichlari

Guruhlar	Savolning to’liq va aniq yoritilishi 0-5 ball	Misollar bilan muammoga yechim topishi 0-5 ball	Guruh a’zolarining faolligi 0-5 ball	Jami ball

15-13 ball- “a’lo”

12-10 ball- “yaxshi”

15-13 ball- “qoniqarli”

Тафаккур ва унинг хусусиятлари.

Инсон атроф-олам (нарса, ҳодисалар, инсонларни) ва ўзини турли хил фаолиятларни бажариш ва бу объектларга таъсир кўрсатган ҳолда маълум бир ижтимоий ва шахсий аҳамиятга молик мақсадларга эришиш учун ўрганади. Сезги, идрок ва тасаввурлар ихтиёрсиз диққат ва кўргазма-образли хотира билан ҳамкорликда инсонга аниқ бир объектлар ва уларнинг бевосита ўрганиладиган хоссалари ҳақида маълумот берадилар. Психик акс эттиришнинг бу шакллари инсон томонидан объектив реалликни билишнинг ҳиссиётли асосларидир. Лекин алоҳида жисмлар ва реал олам ҳодисаларини билиш исталган амалий вазифани ҳал этишда юзага келадиган уч аҳамиятга эга бўлган саволга жавоб топиш учун етарли эмас. Бу саволлар: «Юзага келган вазиятда нимани, қай тарзда бажариш мумкин, ва бу ҳаракат натижасида нима ҳосил бўлади?»дан иборат. Бу саволларга жавоб излашда бизларга тафаккур ёрдам беради. Авваламбор, тафаккур юксак даражадаги билиш психик жараёни ҳисобланади. Ушбу жараённинг моҳияти инсон томонидан воқеликнинг фаол ижодий акс эттириш ва ўзгартиришдан иборат. Тафаккур бевосита идрокда англаймайдиганларни очиб беради; у оламни аҳамиятли алоқалар ва муносабатларда, унинг турли хилдаги воситаларида акс эттиради. Тафаккурнинг асосий вазифаси реал боғлиқликларга асосланган зарур алоқаларни вақт ва фазодаги тасодифий мос келишлардан ажратган ҳолда аниқлашдан иборат. Тафаккур жараёнида тасодифийдан заруратга, айримликдан умумийликка ўтиш содир бўлади.

Tafakkur turlari

A.V.Petrovskiy muharrirligida chop etilgan, “Umumiy psixologiya” darsligida tafakkurni quyidagi turlari ajratib ko’rsatiladi: ko’rgazmali-harakat, ko’rgazmali-obrazli, mavhum nazariy tafakur turlari va boshqalar.