Министерство высшего и среднего специального образования Республики Узбекистан

Хотира қонунлари. Ёдда сақлашнинг мнемотехникавий усуллари

Такрорлаш қонуни: такрорлаш яхши ёд олиш учун ёрдам беради. Такрор ахборотнинг оператив хотирада кодлаштирилишига ва узоқ муддатли хотирага киритилишига ёрдам беради. Агар бирор нарсани узоқ вақтга эсда олиб қолиш зарур бўлса, камида тўрт марта қайтарилиши керак: биринчи марта эсда олиб қолишдан сўнг дарҳол, иккинчи марта – 20-30 дақиқадан сўнг, учинчи марта – бир кундан сўнг, тўртинчи марта – икки-уч ҳафтадан сўнг такрорланиши керак. Такрорлаш фаол бўлиши зарур. Инсон хотирасини яхшилашнинг кўплаб усуллари мавжуд. Мнемотехник усулларнинг моҳияти ёд олиниши зарур бўлган материални маълум тахлитда тузишдан иборат. Мана шундай усуллардан баъзилари. Маромлаштириш методи маълумотни маром ёки қофия билан боғлиқ бўлган шеър, қўшиқ, сатрларга ўтказишдан иборат. Эмоционал ассоциациялаш методи эсда олиб қолинадиган материалнинг инсон ҳиссий кечинмалари билан алоқасига асосланган. Инсондаги кучли ҳис-туйғулар ва кечинмалар ҳосил қиладиган материал осон эсда олиб қолиниши аниқланди. Материални яхши ва осон эсда олиб қолиш учун бу материални ёдлаётган одамда қизиқиш уйғотиши керак. Алоқалар методи матннинг таянч сўзларини ягона яхлит ҳосилага, ягона ҳикояга бирлаштиришдан иборат.