Mikrobiologiya va immunologiya

Kampiiobakterioz (vibrioz ) - sigir, g'unajin, qo'ylarning surunkali kasalligi bo'lib, homila tashlash, bepushtlik, yosh hayvonlarning o'limi, yo'ldoshini ushlanib qolishi, metrit, vaginit bilan xarakterlanadi. Qo'ylarda bo'g'ozligining ikkinchi yarmida yalpi homila tashlash kuzatiladi.
Kampilobakterioz qo'g'atuvchisi - Campylobacter fetus (foetes), Campylobacter avlodi, Spirochtaeles qatori, Spirillaceae oilasiga kiradi. Campulobacter oilasi uch turni o'z ichiga oladi: C. Sputorum, C.fecalis, C. fetus. Qo'zg'atuvchini birinchi marla 1913-1918- yillarda Mak-Fediyen va Shtokmanlar ochgan. Hozirgi vaqtda uch xil patogen homila vibrionlari mavjudligi aniqlangan. Ya'ni C. fetus uch ta kenja turga bo'linadi: C. fetus, subsr. Fetus - yirik shoxli hayvon, dengiz cho'chqasi va tovuq homilasi uchun patogenli; C. fetus subsp. intestinalis - asosan qo'ylarda sporadik bollarda, sigirlarda homila tashlashni paydo qiladi, juda kam hollarda odamlarni zararlaydi, uning ichak va o't xaltasida rivojlanadi. C. fetus S. Jejuni - qo'ylarda homila tashlashni paydo qiladi, sog'lom yirik shoxli hayvon, cho'chqa, parrandalarning ichagida uchraydi. Juda kam hollarda odamlar zararlanadi.
Morfologiyasi va tinktorial xususiyatlari. Kampilobakter yosh kulturalarda vergul, ya'ni burama shaklida bo'ladi, uzunligi 3 - 7mkm, eni 0,2 - 0,5 mkm. Patologik materialdan tayyorlangan surtmalarda vergul, uchayotgan chayka, spirilla shaklida bo'ladi. Ular to'planishib, vibrion iplarini paydo qilish, xuddi spirillalardek bo'lishi mumkin. Vibrionning bir uchida xivchini bor, juda harakatchan, spora va kapsula hosil qilmaydi. Anilin bo'yoqlari bilan yaxshi bo'yaladi, ayniqsa karbol fuksini bilan Romanovskiy Gimza usulida bo'yaganda hujayra tanasida donachalar bo'ladi.
Kultural xususiyatlari. C. fetus mikroaerofildir, kulturada 10% CO₂ bo'lgan sharoitda o'sadi. Optimal harorati 37,5°C . Birlamchi kulturani ajratish uchun qon yoki zardob qo'shilgan yarim suyuq, zich oziq muhitlar ishlatiladi. Yarim suyuq jigarli 0,2% li agarda 2-7 kunda muhim yuzasiga yaqin joyida kulrang oqish halqa shaklida o'sadi. 2% li go'sht - jigar peptonli agarda 3 - 4 kuni mayda koloniya yoki yoyilib o'sgan shakli namoyon bo'ladi. Qonli yoki zardobli bulonda, nozik bulutcha shaklida o'sadi. Yarim suyuq peptonli agarda kultura 10-20 kundan ortiq saqlanmaydi. Uzoq muddat saqlab qolish uchun uni yarim suyuq yoki Kitt -Tarossi muhitida qayta ekiladi va sovutgichda saqlanadi.
Patmaterialdan qo'zg'atuvchini ajratish uchun shuningdek safranin -temir - novobiosinli muhit taklif qilingan.