Mikrobiologiya va immunologiya

Tinktorial xususiyatlari. Anilin bo’yoqlari bilan yaxshi bo’yaladi. Grammanfiy. Maxsus bo’yash usullaridan biri –Stamp, Kozlovskiy , Shulyak-shin qo’llanadi. Brusellalar qizil rangda, boshqa bakteriyalar va to’qima hujayralari yashil rangga bo’yaladi.
Kultural xususiyatlari. Brusellalarni o’stirish uchun quyidagi oziq muhitlar ishlatiladi: go’sht peptonli jigarli bulon – GPJB va agar, jigar – glyukoza gliserinli bulon – JGGB va agar, kartofelli agar, eritrit agar, zardob dekstrozali agar.
Qo’chqorlarning infeksion epidedimit kasalligining qo’zg’atuvchisi Br.ovis zich yoki yarim suyultirilgan jigar zardobli yoki jigar aminopeptidli, zardob dekstrinli agarlarda, 10 – 15 % karbonat angidridi bor atmosferada o’sadi.
Yirik shohli mollardan keltirilgan patmaterildan tayyorlangan ekmalarning yarmi tarkibida 10 – 15 % karbonat angidridi bor atmosferada, yarmi odatdagi atmosfera sharoitlarida o’stiriladi.
Eksikatorda karbonat angidridning kerakli hajmini quyidagi yo’l bilan olish mumkin: 1.Gaz ballon yoki kipp apparati yordamida.
2.Natriy bikarbonat va sulfat kislota yoki xlorid kislota yordamida.
3.Spirt bilan namlangan paxtani yondirish yo’li bilan.
Buning uchun probirkalar eksikatorning yarmini egallashi kerak. Ekmalar termostatda 3 7 – 38^oC 30 kun davomida o’stiriladi. Begona mikroflora bilan ifloslangan patologik materiallardan brusellani ajratish uchun oziq muhitlarga begona mikroflorani o’ldirib, brusellani o’sishiga to’sqinlik qilmaydigan antibiotiklar qo’shiladi.
Zich oziqa muhitida nozik, yaltiroq, tiniq qavat hosil qiladi. Keyinroq xiralashib, ko’kish rangga bo’yaladi. Virulentli epizootik shtammlari agarda S koloniyalar hosil qiladi. Ular mayda, rangsiz, yumaloq, bo’rtiq, yuzasi silliq, tiniq, ko’kish koloniyalardir. Keyinroq xiralashadi. Bulonni bir xilda loyqalantiradi, halqa hosil bo’ladi. Halqa bulon sathidan baland joylashadi. Kultura eskirgan sari probirkada cho’kma hosil bo’ladi. Probirkani qoqib ko’rganimizda cho’ziluvchan cho’kma, o’rilgan soch ko’rinishida ko’tariladi. R – shtammlari esa bulonni bir xilda loyqalantirmaydi keyinchalik tinib, ushoqsimon cho’kma hosil qiladi. S va R shaklli koloniyalarni farqlash uchun Uayt va Vilson (1951) maxsus bo’yash usulini taklif qilishgan. Biokimyoviy xususiyati. Brusellalarning proteolitik fermentlari yo’q, ular jelatinani suyultirmaydi, sutni ivitmaydi. Saxorolitik xususiyati kuchsiz. Ularning ba’zi bir shtammlarigina dekstroza, galaktoza, ksiloza, levulezani, rabinozani parchalaydi. Br.abortus va Br. suislar vodorod sulfid ajratadi. Br.melitensis esa oltingugurt qo’shilgan muhitdagina hosil qiladi. Brusellalarning katalaza aktivligi aniqlangan.
Chidamliligi. Brusellalar tashqi muhit ta’siriga chidamli bo’ladi. Nam tuproq, suvda 3 – 4 oy, qoramol tezigida past haroratda 160 kun, qo’y junida 1,5 – 5 oy, to’g’ri tushgan quyosh nurida 2,5 soat yashaydi. Sutda 8 kun, brinza va pishloqda 45 kun, yog’da 60 kun, sovuqda saqlangan go’shtda 20 kun yashaydi. Sut 70^oC ga qizdirilganda 30 daqiqada, qaynatilganda 1 – 2 daqiqada o’ladi. Sutni 70⁰C haroratda 30 daqiqa yoki 85-90⁰C haroratda 20 soniya Pasterizasiya lanadi. Dezinfeksiya uchun 2 % li o’yuvchi natriy, 20 % yangi sundirilgan ohak, 2 % li formaldegid, 4 % kreolin va hokazolar ishlatiladi.
Patogenligi. Brusellalar – fakultativ, faqat hujayra ichida, ayniqsa zararlangan hayvon organizmining retikuloendotelial sistemasi hujayralarining ichida yashab, ko’payadi.