Microsoft Word Turoperator majmua tayyor doc

4.3.Xizmatlar paketi. 
 
Kompleks xizmat ko‘rsatish o‘z ichiga turistik xizmatlar to‘plami turpaketni 
oladi. Turizmda xizmatlar turli tumandir: joylashtirish, ovqatlantirish, tashish, 
ekskursion, dam olish-ko‘ngilochar va maishiy xizmatlar, sport va kurort dasturlari, 
turistik safarlar va h.k. 
Turistik amaliyotda asosiy va qo‘shimcha xizmatlar tushunchalari amal 
qiladi. Ular o‘rtasida qanday farq bor? Iste’molchilik hususiyatlari nuqtai nazaridan 
ular o‘rtasida hech qanday farq mavjud emas. Ekskursiyalar agar ular turning 
narxiga va kompleks xizmat ko‘rsatishiga kiritilgan bo‘lsa ular asosiy xizmatlar 
hisoblanadi, ammo agar turist o‘z hohishiga binoan to‘langan turga qo‘shimcha 
ravishda yana biror ekskursiyani harid qilsa, bu qo‘shimcha xizmatga aylanadi. 
Shunday qilib asosiy va qo‘shimcha xizmatlar o‘rtasidagi farq ularning turist 
tomonidan dastlabki sotib olingan turga aloqadorligiga bog‘liq. 
Amaliyotda asosiy turistik mahsulot bu xizmat ko‘rsatish kompleksidir, 
ya’ni turistlarga yagona paketda sotiluvchi xizmatlarning standart to‘plami. 
Xizmatlar paketi (turpaket) - turoperator tomonidan yaratilgan va ma’lum xizmatlar 
to‘plami: tashish, joylashtirish, ovqatlanish, ekskursiyalar va h.k. xizmatlar 
to‘plamidan iborat turistik mahsulotdir. Turdagi xizmatlar paketi turist tomonidan 
tanlangan turistik dam olish turi bo‘yicha ularning ehtiyojlari va sayohat 
maqsadidan kelib chiqqan holda shakllantiriladi. Tur va uning paketini 
shakllantirishda turistlar bilan ishlashning ikki varianti mavjud:
1) buyurtmali turlar sotilishi; 
2) inklyuziv turlar sotilishi. 
Buyurtmali tur.
Buyurtmali turlarning sotishda dasturni shakllantirish va 
xizmatlar tarkibini yaxlitlash turist hohishiga binoan, uning bevosita ishtirokida 
amalga oshiriladi. Turistga taklif etilayotgan dam olish maskanida turli xil tur 
xizmatlarning har biri bo‘yicha turli xizmat ko‘rsatish variantlari taklif etiladi: 
•
joylashtirish-joylashgan joyi va turi, darajasi bo‘yicha turli xil 
mehmonxonalar; 
•
ovqatlanish-turli variantlar (to‘liq yoki to‘liq yarim pansion, yoki umuman 
ovqatlanishsiz) shved stoli yoki “alya kort” va x.k.; 
•
ekskursiyalar, harid-ko‘ngilochar xizmatlar; 
•
transport xizmatlari – aviauchish variantlari, temiryo‘l tashuvlar, avtomobil 
ijarasi va h.k. variantlari; 
•
sport va davolanish kurort xizmatlari; 
•
viza xizmatlari, shuningdek sug‘urta xizmatlari. 
Yuqorida aytilganidek bunday turlarni tuzishda turistning o‘zi bevosita 
ishtirok etadi. Turist tomonidan talangan xizmatlar tur dasturiga shakllantirladi. 
Narx hisoblanadi, uni turist turpaketga ega bo‘lgach to‘laydi. Odatda bunday 
buyurmalar agentliklarda shakllantiriladi va so‘ng joriy uchun turoperatorga 
yo‘naltiriladi. Buyurtmalarning tez va sifati ajralishini ta’minlash uchun bugungi 
kunda xalqaro turizmda turagentliklar va operatorlik kompaniyalari tomonidan 
zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan foydalanmoqda. Xalqaro turizmda 
paketni yaxlitlash muammolari, narxni hisoblash va turni sotishni operativ hal qilish 
uchun kompyuter va telefaks aloqasidan keng foydalaniladi.