Microsoft Word turkiy guliston ziyouz com doc

HAMOQAT

Hamoqat aql va ma’rifatning kamlig’indan hosil bo’ladurgan eng yomon xulqlarning biridur. Hamoqatning ma’niyi lug’aviysi balohatga yaqin o’ldig’indan ba’zi hukamo ahmoqlarni jahli murakkab ashobindandur, demishlar. Ahmoq kishilarni bir ishda aqliy va naqliy dalillar ila ko’ndurub bo’lmas, hamon o’zum bilarmanliglaridan ayrilmaslar.

Ibn Sino hakim: «Ochuq va moddiy dalil ila isbot qilinmag’an bir narsani inkor qilmak asari hamoqatdur.
Oqil inson bir masalaning har bir jihatini o’ylar, tadqiq va taftish qilur, qat’iy hukm qilmoqda shoshmas, ma’naviy jihatini ham tushunur. Dalilsiz, hujjatsiz bir jumlaning qiyosini rad yo qabul qilmak ahmoqlikdan hisoblanur», – demish. Ahmoqlik davosini topmak mushkil bo’lgan bir illatdur. Luqmoni hakim: «Man har bir marazning daf’ini va chorasini topdim, faqat ahmaqlik davosini topolmadim», – demish.


Har bir kasalning davosi vordur, Ahmoq kasalining yo’q davosi.

Suqrot hakim: «Ahmoq kishi sukut ila ahmoqlig’ini yopsa, o’rtacha oqillardan hisoblanur edi. Lekin ahmoqlik ila sukut ikkisi bir odamda jam kelmas», – demish.

Axloq ulamolari qoshinda hamoqat jaholatdan yomonroqdur. Zeroki, johilda faqat bir jahl bor. Ammo ahmoqda bir necha sohibi aqlni aldaydurgan yolg’on-yashig’ so’zlar bo’lurki, ko’p kishilarni aldab yo’ldan chiqaradur. Jaholatning davosi ilm o’ldig’i kabi hamoqatning darmoni aql va fikrdur. Inson o’z nafsiga jabr etub bo’lsa ham, nazari diqqat ila ibrat ko’zini ochmak uchun sa’y va g’ayrat qilsa, ahmaqlik balosidan qutulur. Tarbiya, nazariyadan mahrum bo’lgan inson har vaqt falokat va hasrat tuzog’iga tutilur.


Dorusi yo’q dedi hukamolar hamoqating, Sud-u ziyonni bilmagay ablah qiyofating. Har kim o’zini bilmasa, bilgaymi o’zgani?
Qayg’usina tushunmagay afrodi millating. Jahl o’lsa bir baloduru hamaq bedavo,
Har ikkisidur ochg’uvchi olom-u g’urbating. Ahmaq bilurmi din ila millatni qadrini?
Ablah bilurmi qiymati mehr-u muhabbating?