www.ziyouz.com
kutubxonasi
139
berarmidi?
— Beradi! O‘zidan xolis yashirib saqlash uchun beradi! O‘rtoq Jamoliddinov, siz ana shu oltin
ko‘mmangiz qaerdaligini aytsangiz bo‘ldi — sizga javob berib yuboraman!
— Menda oltin ko‘mma nima qiladi, katta?
— Oldin ayting: raisingiz oltinlarni sandiqqa solib berib edimi yo bidonga solib berib edimi?
— O‘ynab qo‘yay, gaplaringizdan, o‘ynab qo‘yay. Bidonga oltin soladilarmi? Bidonga suv
soladilar!
Ivan Ivanovich oldimga bir ro‘znoma olib keldi. Ro‘znoma nomini ko‘z-ko‘z etdi.
— Ko‘rayapsizmi, o‘rtoq Jamoliddinov? — dedi. — «Sobesednik» ro‘znomasi. Butun dunyo
o‘qiydi! Endi, «Sobesednik» ichini qaraymiz!
Ivan Ivanovich ro‘znomani yoydi.
Ro‘znoma qo‘shaloq betida uyum-uyum oltin tangalar suvrati bo‘ldi. Uyum-uyum oltin uzuklar
bilan oltin sirg‘alar suvrati bo‘ldi. Qat-qat yuz so‘mlik bilan qat-qat ellik so‘mliklar suvrati bo‘ldi.
— O‘-o‘-o‘... — deya hushim boshimdan uchdi. — Bular qaerda, katta?
— O‘zbekistonda, Dehqonqul Aqrabovich, serquyosh O‘zbekistonda! Mana, ostida bitiklariyam
bor: «Buxoro shahar sanoat mollari savdosi idoraei bosh-lig‘i Shodi Qudratovdan to‘rt yarim million
so‘mlik oltin pul topildi, Buxoro viloyati ichki ishlar boshqarmasi boshlig‘i Muzaffarovdan bir million
bir yuz o‘ttiz bir ming... so‘m pul, ikki yuz qirq olti ming... so‘mlik oltin buyumlar topildi»...
— Ebo-ey, ebo-ey... muncha nimani qanday qilib topdilaringiz?
— Topamiz-da, Dehqonqul Aqrabovich, topamiz-da! Hali sizning oltin ko‘mmalaringizniyam
topamiz. Mana, qanday qilib topamiz.
Ivan Ivanovich barmog‘i bilan ro‘znomadan oltin uyumlar ostini nuqidi.
Nuqilmish yerda bir o‘ra bo‘ldi.
O‘ra tevaragida beshta bidon bo‘ldi. Ikkita bo‘z-bola o‘radan tag‘in bir bidonni arqon bilan tortib-
tortib olar bo‘ldi.
Ivan Ivanovich ana shu o‘ra boshida qog‘oz-qalam ushlab turar bo‘ldi. O‘radan bidon tortib olishni
nazorat etib turar bo‘ldi.
— Manavi siz-da? — deya barmog‘im bilan nuqidim.
— Men, kim bo‘lardi, men. Dehqonqul Aqrabovich, ana shu bidonlar to‘la oltin! Endi ayting, sizda
ana shunday bidonlardan nechtasi bor?
— Birovgina bidonimiz bor! — deya, shahodat barmog‘imni narraytirib ko‘rsatdim. — Shu
birovgina bidonimiz-da darang-durung bo‘sh yotadi! Saraton chillasida shugina bidonimizni to‘ldirayin
deymiz — suv topolmaymiz! Ichgani suv topolmaymiz — oltinni qaerdan topamiz?
— Siz tushunmayapsiz, Dehqonqul Aqrabovich, tushunmayapsiz. Men sizni oltinlaringiz bor,
demayapman. Mana shu bidonlarni sizdayin dehqonlar uyidan topdim. Aslida ular Karimov, Do‘stov...
degich poraxo‘rlarga tegishlidir! Ana endi tushundingizmi? Siz ana shunday oltin bidonlarni qaerga
ko‘mib edingiz — shuni aytasiz, bo‘ldi!
— Aytayapman-ku: birovgina bidonimiz bor — ichida oltini tugul, suvi yo‘q!
— Aytayapman, aytayapman... Boring, yaxshilab o‘ylang! Marhamatimni yaxshilab mushohada
eting. Men sizga eng qulay yo‘lni marhamat etayapman. Ertaroq o‘ylab bo‘lsangiz — o‘zingizga
yaxshi bo‘ladi!
Ivan Ivanovich enkaydi. Yelkam osha uzaldi. Oldimda yoyilib turmish ro‘znomani oldi.
— Puf! — dedi. — Sasib ketibsiz-a! Nima balo...
— Unday demang, Ivan Ivanovich, unday demang. Bu is...
— Bilaman, bilaman. Butifosda ana shunday g‘arib-benavo yotgandan ko‘ra... darrov-darrov
aytib... qaydasan, serquyosh O‘zbekiston, deya jo‘nab qolsangiz bo‘lmaydimya?
— Butifos o‘z oti o‘zi bilan butifos-da. Boshqa joy bo‘lsa yaxshi bo‘lardi-da.
— Siz tarixiy binoda yotibsiz, Dehqonqul Aqrabovich, tarixiy binoda! Siz yotgan bino XVII asrda
Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |