Microsoft Word shaytanat1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
102
tuyg‘usi bo‘larkanmi? Ha-a... gapga usta eding. Sen jim tur, parazit, — Zinatulin 
shunday deb yonboshdagi haykalchaga qarab oldi. — Hiloliy gruppasiga men hukm 
chiqarganim yo‘q, men ottirganim yo‘q. Senlar ottirdilaring! Chunki ular senlardan 
zo‘rroq olimlar edi. Senlar shu haykalga erishdilaring. Odam tugul it ham kelmaydi 
senlarni ko‘rgani. Hiloliyni odamlar tildan qo‘ymaydi. Ha, bolalaring kelmayaptimi? 
To‘g‘ri qilishadi. Sen o‘zing vaqtida o‘lib qolding. Hech kim basharangga tupurmadi. 
Bolalaring isnoddan bosh ko‘tarolmay yurishibdi. Nima? O‘shanda bola-chaqani 
o‘ylamabmiding? Oxiri shunaqa bo‘lishini bilmagansan. Men ham bilmaganman, to‘g‘ri, 
— Zinatulin yana boyagi holatda o‘tirib oldi. 
A’yonlar «bu jinni nimalarni valdirayapti», deb hayron turishardi. Zinatulinning gaplari 
Asadbek uchun ham g‘alati tuyulayotgan edi. Jinni desa, gaplari binoyiga o‘xshaydi. Sog‘ 
desa, harakatlari bema’ni. 
Zinatulinga qarab turib, Asadbekning yuragi uvishdi. Onasini esladi. Aniq yodida — ellik 
uchinchi yilning erta bahori edi. Shiringina gapirib yurgan Samandar shamollab, yo‘talib 
yurdi. Isitmaladi. Dori-darmonlar hadeganda em bo‘lavermadi. Tanchaning bir tomonida 
Asad, yana bir tomonida esa onasi Samandar bilan yotishardi. Onasi kenjatoyini 
ko‘rpaga o‘rab, o‘zi tirsagiga tayanib tunlarni bedor o‘tkazar edi. Asad «oyi, birpas 
uxlang, men qarab o‘tiraman», desa ham unamasdi. Asad yarim kechada uyg‘onardi-da, 
qora charm xaltani ko‘tarib non do‘konga chiqib ketardi. O‘sha kuni ham shunday 
bo‘lgan edi. Samandar tunda bezovtalandi. Onasi uning yuzini silab xomush o‘tiraverdi. 
Samandar nimalardir dedi. Asadbek uning bir gapini ilg‘ab oldi: 
— ...Samalo‘t, qanotiyni pastlab o‘t... 
Ukasining shirin tilchalari bilan aytadigan ashulasi ana shu alahsiragan ovozdan 
xotirasiga muhrlanib qoldi. Endigina tili chiqqan bolachalarni ko‘rganida uning qulog‘i 
ostida o‘sha xasta ovoz jaranglayveradi... 
Asad non olib qaytganida uyning eshigi lang ochiq, onasi kesakiga beholgina suyanib 
turardi. Avvaliga u hatto o‘g‘lining kirib kelganini ham sezmadi. Asad «oyi, oyi», 
deganidan so‘nggina sergak tortdi. 
— Opoqingni chaqir, — dedi yig‘lamsirab.  
Asad «nima uchun?» deb so‘rab o‘tirmay Jalilnikiga chiqib ketayotganida orqasidan 
onasining so‘zlarini eshitdi: 
— Dadasi, endi sizga nima deb javob beraman?!. 
Onasiga qo‘shilib Jalil ham chiqdi. Ayollar ichkari kirib ketishdi. O‘shandan so‘ng 
Asadning onasi faryod urdi. 
— Samandar... o‘ldimi? — dedi Jalil, Asadning yengidan tortib. 
«Samandar o‘ldi?!» 
«Samandar o‘ldi...» 
Bu gap Asadning miyasiga to‘qmoqdek urilib, tovonigacha zirillatib yubordi. Bir oz nest 
bo‘lib turdi-da, so‘ng uyga otilib kirdi. Uy o‘rtasiga ko‘rpacha solib, ukasini yotqizib 
qo‘yishibdi. Samandarning bir tomonida onasi o‘tiribdi. Opoqisi sandiq kavlayapti. 
— Ana, akang keldi, bolam... — onasi shunday deb Asadni quchoqlab yig‘layverdi, 
yig‘layverdi... 
Asad ota o‘rnida ota bo‘lib ukasini so‘nggi makonga qo‘yib keldi. Qo‘ni-qo‘shnilar uni 
katta odamday ko‘rib, ta’ziya izhor etishdi. Ana o‘shanda Asad o‘zini «katta odam bo‘lib 
qolganini» his etdi. Qabristondan qaytishayotganda mahalla ancha besaranjom edi. 
Ko‘pchilik maktab tomonga shoshilardi. Jalilning otasi «nima gap?» degan savolga 
yigitlardan biri: 
— Radioni eshitaylik. Stalin o‘lganmish, — dedi. 
— Og‘zingga qarab gapir-e, nima deyapsan? Stalin ham o‘ladimi? — dedi Jalilning otasi. 

---

Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik