www.ziyouz.com kutubxonasi
98
chaqirishsin.
Jamshid motor qizishini kutmay, mashinani yurgizdi. Ko‘chadagi yigit yonida to‘xtab,
oynakni tushirdi-da, Bek akasining topshirig‘ini aytdi.
Asadbek shahar markazidagi qarorgohiga yetib borgunicha Chuvrindi bilan Kesakpolvon
ham yo‘lga chiqqan, barvaqt bezovta qilingan deputat Orzubek Boltaev esa
shoshilganicha kiyinardi. Qarorgohning xilvat xonalarida tuni bilan davom etgan maishat
tugagan, qizlar ham ketib ulgurishgan edi.
Boloxonadagi yigitlar qarorgohga ham xabar berganlari uchun Bo‘tqa eshik oldida qo‘l
qovushtirib turardi.
Asadbek ichkari kirib bir piyoladan qaynoq qahva ichgunicha qanotlari yetib kelishdi.
Tonggi yoki tungi yo‘qlovlar ularni ajablantirmas, shu sababli «nima gap, tinchlikmi?»
degan so‘roq ular uchun ortiqcha edi. Asadbek ulardan hech mahal hol-ahvol so‘ramasdi.
Ikki oyoqda yuribsanmi — bas, ahvoling yaxshi, derdi. Shuning barobarida birovning hol
so‘rashini ham yoqtirmas edi. Tobi qochib qolgan kezlari uning odatini bilmagan odam:
«Tuzukmisiz?» deb so‘rasa, «Ha, o‘lishim kerakmidi?» degan shirin javobni eshitardi.
Ular ana shunday ortiqcha manziratsiz yashashga o‘rganishgan, bugungi uchrashuv
avvalgilaridan farq etmas edi. A’yonlar bekning so‘z boshlashini kutib o‘tirishdi.
— Haydar, Shilimshiq keldimi? — dedi Asadbek, Kesakpolvonga qarab.
— Ha, keldi, o‘zida yo‘q xursand. Moshina to‘g‘rilab berdim. Taksichilik qilib yura tursin.
— Otarchiga qanday ma’lum qilasan?
— Bu yog‘i pishgan, — Kesakpolvon shunday deb pinjagining ich cho‘ntagidan to‘rtta
fotosurat chiqarib, Asadbekka uzatdi. Suratda Shilimshiqning Noila bilan aysh-ishrati aks
etgan edi.
— Xuddi o‘ziday qilib ishlagan, qalbakiligini ikki dunyoda ham sezmaydi, — dedi
Kesakpolvon, Asadbekning tikilib qolganini ko‘rib.
— Sezib qolsa-chi?
— Unda guvoh topamiz.
— Ishing xom. Mahmud, puxtaroq o‘ylab qo‘ylaring.
Shu payt eshik ochilib, Bo‘tqa ko‘rindi-da, deputat kelganini ma’lum qildi. Noilaning
qotilini Elchinga qanday topshirish xususida yana bir oz kengashib olingach, deputatning
kirishiga ruxsat berildi.
Deputat uzun bo‘yli, badqovoq, ellik yoshlardagi kishi edi. Uni ko‘rgan odam qovoqlarni
ko‘tarib, inson kepatasida saqlab turuvchi ustunchalar tushib ketganu shu xunuk
ko‘rinishga kelib qolgan, deb o‘ylashi mumkin edi. Garchi asl ismi Orzubek bo‘lsa-da,
Asadbeklarning davrasida oddiygina qilib «deputat» deb yuritilardi. Shu ham tuzuk,
chunki uning husnini qo‘yaturaylik, sovuqqina to‘ng‘illab gapirishini eshitgan kimsa
«Orzuga ham qasam ichirvoribdi, dayusning bolasi», deyishi tabiiy. Deputat —
Mahmudning topildig‘i. Xaloyiq bir-ikki to‘lg‘onib, namoyishga chiqqanida uni oldingi
safda ko‘rib mehri tushib qolgan edi. Mahmud deputatni so‘zdan qaytmas, mard, oqil
odam sifatida qabul qilib, unga xolisanillo yordam bermoqchi edi. Asadbek u bilan
dastlab ko‘rishganidayoq «bu qorong‘u basharada aql ko‘rinmayapti-ku?» dedi. Keyin
suhbatlasha turib til bilan dil o‘rtasida ancha farq borligini fahmlab, yordam berishga
ko‘ndi. Zamon chayqalib turgan paytda shunaqa odamlar ham kerak, deb o‘yladi.
Ishga Asadbek aralashganidan so‘ng bo‘lajak deputatning muxoliflari o‘z-o‘zidan chetga
chiqib, Orzubek saylov chig‘irig‘idan bitta ham tuki to‘kilmay o‘tdi. Deputat Asadbeklar
uchun tirik tovon edi. Asadbek ko‘pincha uni «boqib olgan yetim toylog‘im» deb mazax
qilardi. Chunki xalq deb jon kuydirib yurgan bu odamning egilib ishlashga toqati yo‘q,
o‘zini, bolalarini, hatto o‘zidan to‘rt yosh katta yahudiy xotinining oldingi eridan orttirgan
ikki o‘g‘lini, keti uzilmaydigan mehmonlarini shular boqishi lozim edi. Xorij safariga
Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |