www.ziyouz.com kutubxonasi
100
bilan maslahatlash. Juhud xotinlar aqlli bo‘lishadi. Ertaga ertalab yo ha, deysan, yo yo‘q,
deysan! Bor, jo‘na, turqingni ko‘rsatma!
Asadbek achchiqlangan mahalda Chuvrindi oraga tushib vaziyatni yumshatishga
urinardi. Hozir bunga ehtiyoj sezmadi. Asadbekning qizini tilga olib kechirilmas xato
qilgan deputat shusiz ham oson qutulayotgan edi. Ellikni qoralayotgan odam yosh bola
holiga tushib, indamay chiqib ketdi.
— Voy, xunasa-e, — dedi Kesakpolvon, deputat chiqib ketgach.
— O‘chir, — dedi Asadbek. — O‘zing ja taltaytirib yubording. O‘zbek xotinini qo‘yib,
juhudga uylangan odamdan yaxshilik chiqarmidi? Doshqozonda suv qaynatib o‘shanga
tashlash kerak buni.
Eshik ochilib, yana Bo‘tqaning basharasi ko‘rindi.
— Bek aka, amakingiz mozorda yurganmishlar.
— Qaysi mozorda, kim chiqarib yuboribdi?
— Kattalar ko‘miladigan yerda emish. Kim chiqarganini bilmadim, — Bo‘tqa shunday deb
iziga qaytib, eshikni yopdi.
Asadbek savol nazari bilan Chuvrindiga qaradi. Mahmud uning maqsadini anglab, telefon
go‘shagini ko‘tarib, raqam terdi. Javob bo‘lgach, salom-aliksiz so‘roqqa tutdi:
— Zinatulinni nimaga chiqardingiz?
Javobga bir oz quloq tutib, go‘shakni joyiga qo‘ydi.
— Qizi kelib bir kunga ruxsat olgan ekan. Otarchi sizning nomingizdan borib, oshnasini
chiqartiribdi.
— Kim ekan, oshnasi, aniqla. — Asadbek shunday deb o‘rnidan turdi. A’yonlar unga
ergashishdi. Zinatulinni ular Asadbekning «o‘gay amakisi» sifatida bilishardi.
Jinnixonaning uchinchi qavatida saqlanuvchi o‘gay amakisidan Asadbek tez-tez xabar
olib turardi. Bu odam haqida hech kim hech narsa bilmas edi. Qirq to‘qqizinchi yilning
o‘ttiz birinchi dekabrida uylariga bostirib kirgan, sandiqni titgan, tancha ustiga
o‘tirganicha papiros tutatgan, «sening otang ham dushman», degan novchaning
Zinatullin ekanini Asadbek ulg‘aygach aniqladi. Otasini olib ketganlar faqat ijrochilar
ekani, to‘g‘on boshidagilar esa boshqalar ekani uni qiziqtirmas edi. Biri novcha, biri past
bo‘yli ikki odam suvrati ko‘z oldiga muhrlanib qolgan, yotsa ham, tursa ham ulardan o‘ch
olishni o‘ylardi. Kesakpolvon bilan birga bo‘lib, sal qaddini tutib olgach, topganini sarf
qilsa-da, o‘sha ikki kishini aniqladi. Past bo‘ylini izlab ko‘p shaharlarda bo‘ldi. Nihoyat
topdi. Ammo o‘shanda bir xomlik qildi. Kesakpolvonning gapiga kirib, o‘sha yerlik
o‘g‘riboshlardan biriga maslahat soldi.
— U chindan ham iflos odam, — dedi o‘g‘riboshi. — Millatimizga isnod keltirgan. Lekin
biz millatimiz vakilini xafa qildirib qo‘ymaymiz.
Chindan ham xafa qildirishmadi. Avaylab asrashdi. O‘shandan keyin Asadbek yana ikki
marta bordi. O‘ljaga yaqinlashaman, deganida o‘g‘riboshining yigitlariga duch kelaverdi.
Shundan so‘ng yetti yil kutdi. O‘g‘riboshi qo‘lga olinganini bilib uchinchi marta bordi.
To‘y ustidan chiqdi. Ikki qavatli uy, hovli gavjum edi. O‘ljasi, tepakal, dumaloqdan
kelgan odam Asadbekni tanimasdi. «O‘, O‘zbekiston mening yurtim, u yerda
qadrdonlarim ko‘p!» deb quvonib kutib oldi. To‘y qizigan paytda u mehmonlarning
muhim gapini eshitish uchun xonasiga boshladi. Hovlida xushchaqchaqlik avjida,
bag‘oyat shinam bezatilgan bu xonada esa 1950 yil birinchi yanvardagi hukm ijro
etilardi. Asadbek bunday qulay fursat boshqa nasib etmasligini bilib shoshilardi. U
qamoqqa tushganlar qanday azoblarga giriftor qilinganlarini eshitgan, hisob-kitob
chog‘ida bu qiynoqlarni qo‘llashni niyat qilgan edi. Vaqt ziqligidan afsuslandi, ammo
armonda qaytmadi: sigaret cho‘g‘ini peshonasiga bosib turib qirq to‘qqizinchi yil o‘ttiz
birinchi dekabrdagi voqeani aytdi, yotqizib qo‘yib tumrug‘ini oyog‘i bilan ezdi...
Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |