Microsoft Word shamoli muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

59

Magar, bog‘ning nomini olmay, tayin qilmay pul bersang, men muomala qilay. Men 

dedim: Qabul qildim. Keyin o‘sha miqdor xurmoning qiymati uchun sakson misqol nakd 

tilla berdim. Janob mendan tillani olib, so‘z qilgan badaviyga berdilar va dedilar: 

“Birodar, insof bilan ish qil. Hammalarining xojatlarini ravo qil”. Zayd bin Sa’na dedi: 

Endi, Xurmoni Janobdan qabul qilib olishga bir-ikki kun qoldi. Rasululloh sollallohu alayhi 

vasallam sahobalar bilan bir janozadan forig‘ bo‘lib, bir tarafda turgan ekanlar. U yerda 

Abu Bakr va Umar roziyallohu anhumo ikkilari ham bor ekanlar. Men u jamoaga bordim 

va Janobning kuylak chodralarini tutib, turib nihoyatda achchiq va qo‘pollik bilan dedim: 

Muhammad, sen mening qarzimni bermaysanmi? Xudo nomiga qasam ichib deymanki, 

men senlarni - avlodi Abdulmutallibni hammalaringni yaxshi bilaman. Senlar birovning 

haqqini olasizlar, lekin bermaysizlar. Umar roziyallohu anhu g‘azablari kelib, meni 

turtdilar va dedilar: “Ey, Xudoning dushmani, nimalarni aytib aljirab turubsan? Agar men 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan qo‘rqmasam, vallohi boshingni uzib tashlar 

edim”. Lekin Rasululloh sollallohu alayhi vasallam tabassum bilan menga boqib turar 

edilar. Umar roziyallohu anhuga nihoyatda yaxshi bir iltifot bilan boqib dedilar: “Ey, 

Umar, men bir narsaga va bu haqdor yana bir narsaga ziyoda muhtoj edik. U narsa shu 

edi-ki: Menga yaxshilik bilan xaqni ado etishga va bunga yaxshilik bilan xaqni talab 

qilishga nasixat qilsang bo‘lar edi. Endi, ey Umar, bu odamni olib bor, haqqi qancha 

bo‘lsa topshir, va ozor berganliging uchun yigirma so’ ortiq bergin”. Keyin Umar meni 

olib ketdilar va haqqimni tamom topshirdilar. Ustiga yana yigirma so’ ziyoda berdilar. 

Men dedim: Bu yigirma so’ nima uchun berilyapti? Umar dedilar: Rasululloh sollallohu 

alayhi vasallam shunday hukm berdilar. Keyin men dedim: Yo, Umar, sen meni 

taniysanmi? Umar dedilar: Men seni tanimayman. Men dedim: Zayd bin Sa’naman. 

Umar dedilar: Shu nomda yahudlarning bir katta allomasi bor, deb eshitar edim, o‘sha 

odam senmisan? Men dedim: o‘sha odam menman. Keyin Umar dedilar: Sen agar o‘sha 

buyuk alloma bo‘lsang, ne uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga shunday 

odobsizlik qilding? Men dedim: Nubuvvat alomatlarining hammasini Janobda mavjud 

topdim. Magar ikki alomatni topolganim yo‘q edi, va ularni ham imtixon qilmoqqa navbat 

kelgan yo‘q edi. Endi har ikkisini ham imtihon qildim. Janobda mukammal bor ekan. Biri 

– hilmlarining g‘azablariga g‘olib kelishi, ikkinchisi – nodonning jaholatidan 

tahammullarining ziyoda bo‘lishi. Bugungi muomala bularni isbot qildi. Endi, ey, Umar, 

men musulmon bo‘lganligimga seni guvoh qilaman, va deymanki, mening yarim molim 

ummati Muhammadiyyaga sadaqadir. 

 

Bu so‘zni deb Zayd ibn Sa’na Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga qaytib 

keldi. Qo‘llarida musulmon bo‘ldi. Keyingi barcha g‘azotlarda ishtirok etdi. Tabuk 

g‘azotida shahid bo‘ldi. Roziyallohu anhu (manbaa: “Jam’u-l favoidi jam’u-l vasoil”). 

 

272. Oisha roziyallohu anho dedilar: Janobi Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam Alloh 

yo‘lidagi jihoddan boshqa maqomda muborak qo‘llari bilan xech kimni urmadilar. Na bir 

xodimni va na bir xotinni.  

 

273. Oisha roziyallohu anho dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga bir kishi 

zulm qilgan bo‘lsa, shu zolimdan o‘chlarini olganliklarini biror marta ham ko‘rmadim. 

Magar, bir kishi Alloh Taolo harom qilgan narsalardan birini poymol etgan bo‘lsa, uning 

uchun xammadan ziyoda g‘azablari kelar edi, va Janobga qachon ikki ishdan birini 

qilmoqqa ixtiyor berilgan bo‘lsa, u holda qaysi biri osonroq bo‘lsa (agar ma’siyat 

bo‘lmasa), shuni ixtiyor etar edilar. 

 

---

Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy