Microsoft Word shamoli muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

58

 

I z o h. Bu hadis muborakda mubolag‘a yoki g‘alat hech yo‘qdir. Haqiqat o‘zi shudir. 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning muborak terlarini jam qilib xushbo‘y o‘rnida 

iste’mol etmish sahobai kirom o‘rtalarida mashhur bo‘lgan. Bu borada ajib bir xikoya 

ham bor. Bir kun Anas roziyallohu anhu majlisda o‘tirib, nixoyatda xursand bo‘lib turib, 

dedilar: Men ushbu qo‘llarim bilan Rasulullox sollallohu alayhi vasallam qo‘llariga 

musofaxa qilganman. Umrimda men Janob qo‘llaridan muloyim ipak parcha yo holis 

harirni ushlamadim va ko‘rmadim. Bu so‘zni eshitib, o‘tirgan shogirdlari savol qildilarki, 

men ham ushbu qo‘llarim bilan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘llariga musofaxa 

kilgan qo‘lga musofaxa qilishni orzu qilaman. Baxtiyor shogirdning tamannosi sabab 

bo‘lib, dunyoda bu odat bu kungacha ya’ni, ming to‘rt yuz yildan ziyoda muddat joriy 

bo‘lib keldi, va muhaddislar o‘rtalarida musofaxa hadisi nomi bilan mashhurdir. Shu 

hadisni rivoyat etishga musalsil musofaha qilinib kelingandir.  

 

270. Anas roziyallohu anhu dedilar: Bir kun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam 

qoshlarida bir odam o‘tirgan edi. Ustida sariq rangli libos bor edi. Janobning odat 

sharifalari bir kishida nomunosib narsani ko‘rsalar, o‘z yuziga demas edilar. Shuning 

uchun xomush o‘tirdilar. Keyin sariq liboslik odam turib ketgandan keyin majlisda 

o‘tirganlarga dedilar: Sizlar bu bechorani sariq libos kiymakdan man qilsangizlar yaxshi 

bo‘lar edi. 

 

271. Oisha roziyallohu anho dedilar: Rasuli akram sollallohu alayxi vasallam mizoji 

muboraklari shunday ediki, tab’larida xulqi bexayolik o‘zi yo‘q edi. Takalluf bilan hamma 

bexayolik so‘zlarni majlislarda qilmas edilar. Bozorlarda baland ovoz bilan so‘z qilish 

odatlari yo‘q edi. Bir kishi Janobga yomonlik qilsa, Janob esa unga yomonlik qilmas 

edilar. Balki afv etar edilar va gunohidan o‘tar edilar. 

 

I z o h. Yomonga yomon jazo bermay va undan intiqom olmay afv etmoq voqeasi 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning butun hayotlarining har lahzasida jilva qilib 

turgan duraxshon sifatlaridir. Bu sifat tavzihi ustida bir ajib hikoya bordir. Zayd ibn 

Sa’na degan bir yahudiy bor edi. O’z tili bilan bayon qiladiki, men nubuvvat, ya’ni, 

payg‘ambarlik alomatlarini Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning muborak 

vujudlarida to‘liq topdim. Magar ikki alomat qolgan edi. Biri Nabiyning hilmlari 

g‘azablariga g‘olib kelur, ikkinchisi, bir kishi nabiy xuzurlarida naqadar nodonlik va 

axmoqlik qilsa, Janobning tahammul va bardoshlari shu qadar ziyoda bo‘lur. Men bu ikki 

sifatni ham Janobda topilarmikan deb, bir necha kun tekshirib turdim. Janob bilan aloqa 

va do‘stlik rafti va omadin ko‘proq qilib turdim. Bir kun Rasululloh sollallohu alayhi 

vasallam hujrai saodatdan tashqariga chiqdilar. Ali birga edilar. Rubaro‘lariga badaviyga 

o‘xshagan bir odam kelib savol qildi: “Yo, Rasulalloh, mening qavmim musulmon 

bo‘lgandilar. Men ularga degan edimki, musulmon bo‘linglar, agar sizlar musulmon 

bo‘lsangizlar rizqlaringiz farovon bo‘lur. Endi bugun ahvol shundayki, ularning ustilariga 

ocharchilik keldi. Hammalari qiynalgan. Bu hol sabab bo‘lib, ular Islom dinidan chiqib 

ketmasalar edi. Shuning uchun sizdan umid qilamanki, shularga biror yordam 

yetkizsalar”. Janob Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ali roziyollohu anhuga qaradilar. 

U zot arz kildilarki, yo, Rasulalloh xozir qoshimizda xech bir narsa yuq. Zayd ibn Sa’na 

aytadi: Men bu holatni tomosha qilib turar edim. Men aytdim: Yo, Muhammad, siz agar 

falon kishining bog‘idan bu qadar xurmoni muayyan vaqtda menga bera olsangiz, men 

sizga hozirdan o‘sha miqdor xurmoning pulini avvaldan beraman. Va o‘sha muayyan 

vaqtda sizdan xurmoni to‘liq olaman. Janob dedilar: Men bu muomalani qila olmayman. 

---

Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy