Microsoft Word shamoli muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

54

259. Anas roziyallohu anhu dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning arpa 

unidan bo‘lgan non va turib qolib islanib qolgan yog‘dan iborat bir ziyofatga chaqirsalar 

ham, qabul etib borar edilar. Janobning urushda kiyadigan bir zurralari bir yaxudiy 

qoshida garov edi. Vafot qiladigan zamonlarigacha shu zurrani garovdan bo‘shatib 

oladigan bir narsa topa olmadilar, vafotlaridan keyin Abu Bakr roziyallohu anhu ajratib 

oldilar. 

 

260. Anas roziyallohu anhu dedilarki: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bir tuyaga 

minib, xaj qildilar, uning to‘qimlari eski edi va uning ustida bir chodir bor ediki, qimmati 

to‘rt tangaga ham baholanmas edi. Janob shu holda bu duoni o‘qir edilar (Tarjimasi): 

“Ey, Alloh, mening bu hajimni riyo va sum’adan pok bir haj qilgin!” (Riyo va sum’a deb 

odamlar ko‘rsin va odamlar eshitsin deb ibodat qilishni aytiladi. Rasululloh sollallohu 

alayhi vasallamning hech bir ibodatlarida riyo va so‘m’a bo‘la olmas edi. Bu duoni 

ummatni ogoh etmoq va ularga ta’zim maqsadida degandilar).  

 

261. Anas roziyallohu anhu dedilarki: Sahobai kiromlar ichida uning Rasululloh sollallohu 

alayhi vasallamdan maxbubroq kishisi bo‘lgan biron kishi yo‘q edi. Barchalariga Janob 

hammadan ziyod maxbub edilar. Shunday bo‘lib turib ham xech birlari Janob 

kelganlarida o‘rinlaridan turmas edilar, chunki Janob o‘zlarining ta’zimi uchun bir 

kishining turishini yomon ko‘rar edilar. 

 

I z o h. Bu xususda ulamolar ixtilof kilganlar. Xulosasi shuki, turiladigan odam ahvoliga 

qaraladi. Haqiqatda turishga munosib bo‘lib, undan kibri ziyoda bo‘lmaydigan bo‘lsa, 

turilsa joiz, bunday bo‘lmagan suratda nojoizdir. VALLOHU A’LAM. 

 

262. Hasan ibn Ali roziyallohu anhumo dedilar: Men tog‘am Xind ibn Abi Xola roziyallohu 

anhudan savol qildim. U zot Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning muborak sifatlarini 

ko‘p bayon qilar edilar. Men u zotning shamoili sharifalaridan biroz bayon qilib 

berishlarini so‘radim. Tog‘am dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam zoti 

maqdaslari nihoyatda ulug‘, oliy sifatlari g‘oyatda yuksak bir zot edilar. Muborak 

chehralari un to‘rt kechalik to‘lgan oy kabi duraxshon edi, deb yuqorida birinchi bobda 

bayon bo‘lgan uzun hadisni tamom o‘qidilar. 

 

Hasan roziyallohu anhu dedilar: Men bu hadisni bir muddatga qadar ukam Xusaynga 

bayon qilmay turdim. Keyin bayon qilib edim, ma’lum bo‘ldiki, u mendan avval 

tog‘amdan bu hadisni so‘rab eshitib olgan ekan. Balki otamizdan ham bobomiz sollallohu 

alayhi vasallamning uyiga kirishlari va tashqariga chiqishlari va tarzu tariqalarini so‘rab 

olibdi. Xech bir narsani qo‘ymabdi. Ukam Xusayn deydi: Men otamdan Rasululloh 

sollallohu alayhi vasallamning uyiga kirishlari haqida savol qildim. Otam dedilar: 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qachon uylariga kirsalar, uydagi vaqtlarini uchga 

taqsim qilar edilar. Bir xissasini Allohning ibodatiga va shunga taalluqli ishlarga 

bag‘ishlar edilar, bir xissasini uydagilar haqlarini ado qilmoq va ular bilan o‘tirib, 

so‘zlashib, axvollarini bilmoq kabi ishlarga bag‘ishlar edidar, bir xissasini esa o‘zlarining 

zaruriyatlariga va xususiy ishlariga ajratar edilar. Keyin shu o‘zlariga xos bo‘lgan xissani 

ikkiga bo‘lib, o‘zlari bilan odamlar o‘rtasiga taqsim qilar edilar. O’sha xissada xoslarni 

sabab qilib turib, avomga naf tegizar edilar. (Ya’ni, xoslar kirib suxbatlaridan istifoda 

qilar edilar, va ular vositalari bilan ommaga naf yetar edi). 

 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘z majlislariga xozir bo‘lganlardan xech bir narsani 

---

Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy