|
Kutubxonachi.uz
59
–
Nega sen og‘zingga talqon olib o‘tiribsan?! — dedi Jessi chorasizlikdan. — Bunaqasini umrimda
ko‘rgan emasman.
–
Sekinroq, mumkin bo‘lsa, — iltimos qildi Robert Bork, — sen baqirgan bilan hech narsa
o‘zgarmaydi.
–
Sen jim o‘tirganing bilan ham hech narsa o‘zgarmaydi!
har ikkalasi ham dili xufton bo‘lib jim qolishdi. Tashqarida qorong‘i tusha boshladi. Kuzning ajoyib
go‘zal kunlaridan biri ham tun qo‘ynida g‘oyib bo‘ldi, undan dardu alam, g‘amu tashvish qoldi, xolos.
Ertangi kun qanday bo‘lishini Xudo biladi.
— Ko‘zimga, o‘zimga ishonmayman, — qaltiragan ovoz bilan jimlikni buzdi Jessi. — Ana shu ulkan
muammo tevaragida munozaralar bo‘lishini bilardim. Lekin senga shunday razillik va pastkashlik bilan
munosabatda bo‘lishadi deb o‘ylamagan edim... G’arazgo‘ylik bilan bir odamni butun dunyoga
sharmandayu sharimsor qilsa bo‘laverar ekan-da?! O’sha ablahni o‘zimgina o‘ldirib qo‘ya qolsam! Shu
odam Amerikaga prezident bo‘larmishmi? Xudo bordir, oxir! — Jessi ho‘ngrab yig‘lab yubordi.
Bork o‘rnidan turdi-da suv quyib xotiniga tutdi. Jessi suv ichar ekan, suvni yuziga sepdi va talvasadan
stakan chekkasini g‘arch-g‘arch tishladi.
— Tinchlan, Jessi, endi menga quloq sol, — dedi-da, xotinining boshini silamoqchi bo‘ldi.
Jessi o‘zini nari oldi.
–
hech kimga quloq solmayman, hech kimga, va menga ham hech narsa dema, Xudo haqi! — u
yig‘idan gapirolmay qoldi.
–
Bo‘pti, meni kechir. Birpas yoningda turay. Kechir.
Xotini kursida o‘tirgancha butun vujudi to‘lqinlanib, o‘zini to‘xtatolmay yig‘layverdi. Bork xotinining
sochlari oqarib keksayib qolganini endi payqadi, bunga ilgarilari ahamiyat bermagan ekan. Buni hozir,
mana shu mash’um daqiqada ko‘rib turibdi.
Bork bo‘lsa o‘zini uyida emas, boshqa joyda turganday his qilib xonada duch kelgan tomonga borib
kelar edi. Ko‘zi hech narsani ko‘rmas, jarlikka qulab tushadiganday — uning uchun to‘xtab turish ham,
yurish ham qo‘rqinchli edi, — zimdan bo‘lgan zarbaning kuchi ana shunday dahshatli edi.
Bork ba’zida ringdagi boksyorlarning janglarini televizorda kuzatar ekan, yengilib qolgan yigitga rahmi
kelib, bitta zarb bilan nokaut bo‘lgan bokschi tevarak-atrofga boshqa sayyoradan kelib qolganday
olazarak bo‘lib nigoh tashlab turganda uning xayolidan nimalar kechishi haqida o‘ylab ketar edi. Buning
qanday bo‘lishini bilib oldi. Endi u tushundi: atrof olam o‘z o‘rnida turarkan-u, odamning o‘zida, uning
ichki dunyosida — kallada, ko‘chadagi toshqin yomg‘ir suviday g‘uvillab oqib yurgan qonlarda,
tafakkurning ana shu quturgan sel suvlari yuvib ketadigan qorong‘i jarligida bebosh fikrlar tug‘yonida
barbod bo‘larkan.
U ancha vaqtgacha u yoq-bu yoqqa yurib turdi, uzoq va mashaqqatli yo‘l bosganday bo‘ldi, baloyu
ofat iskanjasiga tushgan tafakkur o‘sha qorong‘i jarlikda, o‘tmish vayronalarida bezovtalanar edi, u
bundan bir soat oldin ham o‘z ixtiyori o‘zida edi. Shaxsiyati haqorat qilinmagan edi. Endi esa hammasi
Oliver Ordok tomonidan, u yo‘ldan ozdirgan olomon tomonidan oyoqosti qilingan, kuydirib-yondirilgan
edi. U o‘zining shaxsiyati poymol qilinganligini hatto jismonan sezdi. Badanini olov qopladi. Bork odamlar
ko‘z o‘ngida birinchi bor halokatga uchragan edi. Endi buyog‘i nima bo‘ladi? – degan savol tug‘ildi.
Hammaning ko‘z o‘ngida izzat-nafsini oyoq osti qilgan kuchga taslim bo‘lib, o‘zini peshonasidan otib
tashlasinmi yoki kuch to‘plab bellashuvga tayyorlansinmi — uchinchi yo‘l yo‘q edi; hamma zamonlarda
odamlar ayniqsa mag‘lubiyatga uchragan paytlarida bor kuch-quvvatini ishga solib g‘anim bilan
bellashganda adolatning, haqiqatning albatta tantana qilishiga ishonishgan. U bir kun kelib o‘zim
o‘zimga “yo hayot – yo mamot” deb qasam ichaman deb hecham xayoliga keltirmagan edi. O’sha
daqiqalarda o‘zicha yana bir ayanchli kashfiyot qildi: uning fojeasi — Jessi uchun shaxsiy fojeasidan
ham dahshatli edi. Shu boisdan uning ko‘ngli yanada g‘ash bo‘la bordi, Jessining dardu alamini
Oхirzamon nishonalari (roman). Chingiz Aytmatov
Do'stlaringiz bilan baham: |
