Microsoft Word nizami g?NC?Vi-sirl?R x?Zin?SI. doc

_______________ Milli Kitabxana _______________ 
10 
 
böyük fikirlərin obrazlı ifadəsi üçün xatırlanır. Zülm və ədalətsizlik alovları 
üzərinə su tökülsün, ədalət bərpa edilsin, mənəm-mənəmlik, qürrə, başqa 
sözlə, özbaşınalıq, haqsızlıq yeli torpağa gömülüb yox olsun - deyən  şairi 
narahat edən onun zəmanəsi, insanların taleyidir. Eyni həyəcanlı, narahat 
çağırış peyğəmbərə müraciət hissəsində də özünü aydın göstərir. 
Poemanın müqəddiməsində  şeir və  sənət məsələlərinə  də xüsusi diqqət 
yetirən şair sözün meydana çıxması, insan həyatında rolu, onun qiyməti və s. 
haqqında söhbət açır. Sözü xilqətin birinci gözəli adlandıran Nizami doğru 
göstərir ki, qələm hərəkətə başlayan zamandan dünyanın gözünü sözlə 
açıbdır. Söz insanın canı, bədən isə onun mənzilidir. Bayraqlar söz qədər 
qələbə çala bilməz, söz hər şeydən qiymətlidir: 
 
Kimsə alıb söz və zəri bir sabah  
Sərrafa göstərdi, dedi: - Ey qoçaq,  
Köhnə qızıl, ya təzə söz yaxşıdır?  
Söylədi usta: - Təzə söz yaxşıdır.  
Qasid olub söz haraya getmədi?  
Söz kimi kimsə bir işi etmədi. 
 
Göründüyu kimi, Nizami sözə geniş  mənada yanaşır, dilin, bədii sözün, 
nitqin, yazının bəşəriyyətin inkişaf tarixindəki misilsiz rolundan, onun müasir 
həyatda əhəmiyyətindən danışıb, sözü insanın canı və özü hesab edir. Nizami 
ümumiyyətlə sözdən danışdıqdan sonra şeir haqqında söhbət açır, ərşin ötən 
bülbülü saydığı  şairin zəhmətinə yüksək qiymət verir, onu peyğəmbərlərə 
yaxın tutur. Şair və  şeir qarşısında ciddi ictimai vəzifələr qoyan Nizaminin 
fikrincə, şeir insanları tərbiyə etmək vasitəsidir. 
 
Kim ki sözə verdi sığal, sahmanı,  
Sözlə bişirdi çiy olan insanı. 
 
Nizami şeirin asan yazılmadığını, dərin düşüncələr, yaradıcılıq iztirabları 
nəticəsində yarandığını qeyd edir. Onun yaratdığı hər söz canın bir parçasıdır, 
qəlbin dişi ilə yonulmuş heykəldir; o, yeni söz üçün axtarışa başlayanda gah 
ölür, gah dirilir. Şair yaradıcılıq prosesinə çox ciddi bir iş kimi yanaşır, onun 
ağırlığından danışır. 
  

---