Microsoft Word Mineral va petro lat doc

Vulkan jarayon. Vulkan otilishi jarayonida tashqariga juda ko‘p miqdorda gazlar va lava otilib chiqadi. Bunda effuziv tog‘ jinslari bilan bir qatorda minerallar ham paydo bo‘ladi. Ular tog‘ jinslari tarkibida qotgan, lava yoriqlarida vulkan krateri devorlarida hosil bo‘ladi. Silikatlar, oksidlar, sulfidlar, galoidlar guruhiga mansub bir qator minerallar, shu jumladan sof tug‘ma oltingugurt va temirning xlorli birikmalari vulkan krateri devorlarida hosil bo‘ladi. Minerallarning kristallanishi 2000–500 °C atrofida kechadi.

Metamorfik jarayon. Yer po‘stining ichki qismida yuqori bosim, harorat va issiq eritmalar ta’sirida kechadigan jarayon «metamorfik jarayon» yoki «metamorfizm» deyiladi. Metamorfizmning turlari ko‘p. Ularning eng keng tarqalgan turlari: kontakt metamorfizm, regional metamorfizm va dinamometamorfizmdir.

Kontakt metamorfizm jarayoni ikki xil o‘zaro modda almashish va modda almashmaslik yo‘li bilan amalga oshadi.

Modda almashuvi bilan kechadigan jarayonda yangi minerallar hosil bo‘ladi. Bunday minerallarga kalsiy, vollastonit, shox aldamchisi, pirit, korund, serpentin kabilar kiradi.

Modda almashmaslik bilan boruvchi jarayonda tog‘ jinslari faqat qayta kristallanadi, xolos. Masalan, ohaktosh marmarga, qumtoshlar kvarsitga, gilli yotqiziqlar gilli slanetslarga, toshqo‘mir antratsitga va grafitga aylanadi.

Regional («regionalis» – hudud, mintaqa) metamorfizmda slyudalar, granat, disten, andaluzit kabi minerallar hosil bo‘ladi.

Dinamometamorfizm jarayoni yuqori bosim (10–60 km chuqurlikda), o‘rtacha harorat (200–300 °C) ostida kechadi. Bunda tog‘ jinslari qayta kristallanadi, eziladi, maydalaniladi. Bu jarayonda talk, xloritlar, shox aldamchisi, korund, grafit, pirolyuzit, gematit, magnetit hosil bo‘ladi.