Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
3
- u sof ingliz tilida menga so‘zlay ketdi. Salgina g‘urur bilan shuni anglaganday 
bo‘ldimki, u qanday bo‘lmasin aqalli mening hayotimga javobgar edi. U «sevgilisi»ning 
sumkasidan cho‘ntak telefonini tortib chiqararkan, qizni butunlay esankiratib qo‘ydi, 
chunki u nima qilishini bilmay qoldi, na o‘zini cho‘ntak telefonga ulangan quloqlaridagi 
ikki beo‘xshov eshitgich orqali pleerini eshitayotgan qilib ko‘rsatishni va na sherigining 
idora bilan so‘zlashayotganini to‘sib turishni bilmas, nima bo‘lganda ham, men ularning 
g‘alati xitoychalarini tushuna olmadim.
Chang-to‘zon va tumanli Turfonga kirish oldidan barchamiz qondoshlarga aylangandik. U 
katta qora ko‘zoynagini biror marta bo‘lsin yechmadi. Jon ismli (menimcha Zyan degan 
ismning buzib aytilishi) gonkonglik xitoy o‘z «kompaniya»sining mashinasini tokzorga 
qarab burishni buyurdi. U yerda meni mazali uyg‘ur taomi bilan siylashdi. Tog‘ oralab 
oquvchi daryo bo‘yidagi uzumzor soyasida ozroq muddatga hojatga o‘tib, shu bahonada 
bir uyg‘ur yigitdan ularning qo‘lyozma sotuvchilari haqida so‘rashga muvaffaq bo‘ldim. 
Uning aytishicha, O'lik Shaharning narigi tomonida bir darvishi devona bo‘lib, o‘shanda 
biror nima bo‘lishi mumkin ekan... 
Shundan keyin biz O'lik Shaharga keldik. Men ashaddiy turist emasman, shu bois 
qadimdan qolgan quduq yoxud g‘ayrioddiy uzum zahiralarining men uchun katta 
ahamiyati yo‘q, bari bir go‘r. Men hattoki Jon-Zyan tomosha qilish uchun arzigulik deya 
kamoli ehtirom bilan taklif qilgan ba'zi mashhur masjidlarga ham qiziqmadim. Magar 
O'lik Shaharga kelganda... U chindan ham bo‘lakcha edi. Tarjimon sifatida juda ko‘p 
tarixiy joylarda bo‘lganman, lekin loy vayronalarni deb hech bir joyga telbalarcha 
oshiqmagan edim: bu shunday bir Zamin ediki, bir kun barpo etilib, yana bir kun 
tuproqqa aylanishi uchun vayron etilgan zamin. Tashvish shamoli bor uning boshida... 
Ham osmonda xira, qora, keraksiz quyosh... 
Taajjubki, quyosh va uning issig‘i Jon va uning komandasini ortimdan ergashmaslikka 
majbur qilib qo‘ydi. Ular buni sirayam yoqtirmasliklarini chindan ham tan olib, men bu 
Yo‘qlik bo‘ylab yolg‘iz kezgunimcha mashinada qolishga qaror qilishdi. Biroq men 
Urumchidan sayru sayohat ilinjida kelgan bu turistlarning bunday g‘aroyib joylarni 
ko‘rishni rad etayotganlaridan taajubda edim. «Keyingi safar», deyishdi ular. Unda 
yanayam yaxshi, dedim o‘zimga-o‘zim va olov purkayotgan loy vayronalar orasidagi 
so‘qmoqdan yo‘lga tushdim. Quyosh qizitgandan qizitib borar, ko‘rinmas soyam ustidan 
qadam tashlab borarkanman, Tarix yoki Vaqt oralab kezayotganday edim. Shaharning 
narigi tomonida tayoqni miltiq qilib o‘ynayotgan bolalar yonidan o‘tdim, ularning yoniga 
yaqin kelib, nariroqda quruq daraxt tagida shumshayib o‘tirgan qariyaga ko‘zim tushdi. 
Bilmayman, nimaga buni daraxt deb o‘ylaganimni, balki cholning tayog‘i yerga suqib 
qo‘yilgani va kir-chir yopishqoq belbog‘i tayoqning uchiga ilib qo‘yilgani uchundir. Men 
cholga salom berdim. U xuddi ertaklardagiday: «Saloming bo‘lmasa, ikki yamlab bir 
yutardim!» deya javob berdi. Na kulishimni, na qo‘rqishimni bilmay turib qoldim. 
Aniqrog‘i, qo‘rqib ketdim va o‘zimni yo‘qotib qo‘yayozdim. «Mabodo qadimiy aqlu 
zakovatni izlab yurgan bo‘lsang, anavi yoqqa yur...» - shunday deb u chang-to‘zonda 
o‘ynayotgan bolalar tomonga ishora qildi. «Men bunda o‘zim uchun yurganim yo‘q...», 
zo‘rg‘a ovoz chiqardim. «Bilaman, - dedi u, o‘n yil avval yahudiy bir yigit ham shu 
maqsadda kelib edi», - dedi chol va chang bosgan yuzini o‘girib oli. O'lik Shahardan 
uzundan-uzoq shamol esardi. 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz