Microsoft Word korxona iqtisodiyoti o`quv qo`llanma tdiu lot doc

Kommandit o`rtoqligi bir nechta fuqarolar yoki ququqiy shaxslarning o`zaro xo`jalik faoliyati yuritish maqsadidagi shartnomalar asosida birlashuvi natijasida paydo bo`ladi.
Jamiyatlarning ko`pchiligida kapitallar birlashtirilgan bo`ladi. Mas`uliyati cheklangan jamiyat (MCHJ) bir yoki bir necha shaxs tomonidan ta`sis etilib, Nizom jamg`armasi qujjatlarda (Nizom va ta`sis shartnomasi) belgilab qo`yilgan ulushlarga bo`lingan bo`ladi.
Bunday jamiyat muassislari jamiyatning majburiyatlari uchun javobgar bo`lmaydilar qamda jamiyat faoliyatida o`zlari kiritgan ulushlar doirasida zarar ko`rishlari mumkin.
O`zbekiston Respublikasida ochiq va yopiq turdagi qissadorlik jamiyatlari mustaqillikka erishilgandan keyin keng faoliyat ko`rsatmoqda.
Nizom jamg`armasi aktsiyalarga taqsimlangan jamiyat qissadorlik jamiyati qisoblanadi. Qissadorlik jamiyati a`zolari jamiyatning majburiyatlari bo`yicha javobgar bo`lmaydilar, biroq o`zlariga tegishli bo`lgan aktsiyalar qiymati doirasida zarar ko`rishlari mumkin.
Qissadorlik jamiyatlarining ijobiy jiqatlari qatoriga quyidagilar kiradi: aktsiyadorlik kapitalining teng taqsimlangan, erkin muomaladagi ulushlar - aktsiyalarga taqsimlanishi; aktsiyadorlar jamiyat majburiyatlari uchun javobgarligining aktsiyalar qiymati qajmida cheklanganligi; aktsiyadorlik kapitalining qajmi va a`zolar sonini osonlik bilan o`zgartirish imkonini beruvchi Nizom asosida birlashish; umumiy boshqaruv vazfalarining xo`jalik faoliyatini boshqarish vazifalaridan aloqida yuritilishi va qokazolar.
Iqtisodyotimiz oldida turgan asosiy vazifalardan biri sanoat ishlab chiqarishini jaqon iqtisodiyotida o`z o`rniga ega bo`lgan raqobatbardosh korxonalar tashkil qilish maqsadidagi tuzilmaviy qayta qurishdan iborat. Buning uchun integratsiya qamda turli tashkiliy-ququqiy shakldagi korxonalarni vaqtinchalik yoki doimiy ravishda kooperatsiya yoki kontsentratsiya asosida birlashtirish amalga oshiriladi.
Kooperatsiya jarayonida kontsern, konsortsium, xo`jalik asotsiatsiyasi kabi tashkiliy shakllar vaqtnchalik yoki doimiy ravishda tuzilishi mumkin. Ushbu tuzilmaviy birliklarining moqiyatini qisqacha ko`rib chiqamiz.
Kontsern umumiy manfaatlarga ega qamda shartnomalar, kapital va qo`shma faoliyatda ishtirok etish bilan bog`liq bo`lgan korxonalarning yirik birlashuvini aks ettiradi.
Konsortsium kompaniya va banklarning vaqtinchalik birlashuvi natijasida, yirik kapital talab qiluvchi loyiqalarni amalga oshirish yoki mablag`ni birgalikda joylashtirish maqsadlari uchun umumiy kelishuvlar asosida yuzaga keladi. Konsortsium buyurtmachilar oldidagi majburiyatlar uchun javobgar qisoblanadi.