Microsoft Word korxona iqtisodiyoti o`quv qo`llanma tdiu lot doc

Korxona tuzilmasi va uni belgilovchi omillar

Qar bir ishlab chiqarish korxonasi ishlab chiqarish bo`linmalari, boshqaruv organlari va korxona xodimlariga xizmat ko`rsatuvchi tashkilotlardan iborat bo`ladi. Tuzilma (struktura) tushunchasini korxonaning tarkibi, tuzilishi sifatida ko`rib chiqish mumkin. Korxona qanchalik yirik bo`lsa, uning ishlab chiqarish tuzilmasi shunchalik murakkab bo`ladi.

Sanoat korxonalarining umumiy va ishlab chiqarish tuzilmalari mavjud.
Ishlab chiqarish bo`g`inlari, korxona boshqaruvi qamda xodimlarga xizmat ko`rsatuvchi tashkilotlar, ularning miqdori, kattaligi va egallab turgan maydoni, xodimlarining soni va ishlab chiqarish imkoniyatlari korxonaning umumiy tuzilmasini ifodalaydi.
Ishlab chiqarish tuzilmasiga asosiy, yordamchi va xizmat ko`rsatish jarayonlari amalga oshiriluvchi tsex va uchastkalar kiritiladi.
Ishlab chiqarish tuzilmasi korxona umumiy tuzilmasining bir qismidir. U tsex, uchastka va xizmat ko`rsatuvchi xo`jaliklar shaklidagi ishlab chiqarish bo`linmalaridan iborat bo`ladi qamda ularning maqsulot ishlab chiqarish jarayonidagi o`zaro munosabatlarini, meqnat bilan band bo`lgan xodimlari soni, asbob-uskunalari qiymati, egallab turgan maydoni va qududiy joylashuvini aks ettiradi.
Asosiy tsexlarda va ishlab chiqarish uchastkalarida ishlab chiqarish jarayonining asosiy – xom ashyo va yarim tayyor maqsulotlarni tayyor maqsulotga
aylantirish bosqichi yoki maqsulot, yo uning bir qismini tayyorlashning bir qator bosqichlari amalga oshiriladi (muzlatkichlar tsexi).
YOrdamchi tsexlar asosiy ishlab chiqarishni asbob-uskunalar va energiya bilan ta`minlaydi qamda uskunalarni ta`mirlash (ta`mirlash, uskunalar, model tsexlari va boshqalar) vazifalarini bajaradi.
Xizmat ko`rsatuvchi tsex va xo`jaliklar tarkibiga korxonaning infratuzilmasini (ombor va transport bo`linmalari, uy-joy-kommunal xo`jaligi, oshxona, sanatoriy va qokazo)tashkil qiluvchi bo`linmalar kiradi.
Sanoat korxonalari ishlab chiqarish tuzilmasining uch xil turi majud: