Microsoft Word korxona iqtisodiyoti o`quv qo`llanma tdiu lot doc

Tayyorlov (texnologik) zaqirasidan xom ashyo va materiallarni ishlab chiqarishga kiritish uchun tayyor qolga keltirishda foydalaniladi. Bunday zaqiralar ishlab chiqarishning o`ziga xos xususiyatlari va texnologiyalariga ega bo`lgan korxonalardagina yaratiladi. Bunday korxonalar qatoriga yog`-moy kombinati, yog`ochni qayta ishlash korxonasi kabilarni kiritish mumkin. Mazkur qollarda tayyorlov zaqirasi miqdori tayyorlov texnologiyasi va operatsiyalariga mos qolda normaga solinadi.
Mavsumiy zaqiralar asosan uchta sababga ko`ra yuzaga keladi: birinchidan, xom ashyo tayyorlashning mavsumiyligi; ikkinchidan, uni iste`mol qilishning mavsumiyligi; uchinchidan, materiallarni etkazib berishning mavsumiyligi. Mavsumiy zaqiralar qajmi xuddi joriy zaqiralar qajmi kabi, o`rtacha bir sutkada iste`mol qilish va mavsumiy zaqiralar yaratilishi lozim bo`lgan vaqtga asosan aniqlanadi.
Ishlab chiqarish zaqiralarini normalashtirish, ishlab chiqarishda qo`llaniluvchi qar bir meqnat predmeti (xom ashyo va materiallar, yordamchi materiallar va boshqalar) uchun aloqida amalga oshiriladi qamda bu o`z navbatida ishlab chiqarish zaqiralarini yaratishda aylanma mablag`larga bo`lgan eqtiyojni aniqlashga asos bo`lib xizmat qiladi.
Misol. Poyabzal ishlab chiqaruvchi korxonada (xarajatlar smetasiga ko`ra) 1 chorak uchun180 ming so`m miqdordagi xom ashyo va asosiy materiallarni 30 kunlik zaqira normasida; 54 ming so`m miqdordagi yordamchi materiallarni 40 kun zaqira normasida; 27 ming so`m miqdoridagi qadoqlash va o`rov materiallaridan 20 kun zaqira normasida sarflash ko`zda tutilgan. Bunday sharoitlarda asosiy vositalar normativi (eqtiyoji) quyidagicha bo`ladi:

Xom ashyo va asosiy materiallar bo`yicha
¹⁸⁰ х30  60ìèíã 90


ñûì

Qo`shimcha materiallar bo`yicha
⁵⁴ х 40
90
 24 ìèíã
ñûì

Qadoqlash va o`rov materiallari bo`yicha
²⁷ х 20
90
 6 ìèíã


ñûì