Microsoft Word kartografiya doc

50-
rasm. 
Nuqtalar usuli 2 xil kwrinishda: 
a
. h’ududlar bwyicha nuqtalar bir xil 
zichlikda tarqalgan bwlib, h’aqiqiy geografik tarqalishi aniq emas; 
b
. h’ududlar 
bwyicha nuqtalar h’ar xil zichlikda tarqalgan natijada geografik tarqalish twg’ri 
kwrsatilgan. 
Nuqtalar bilan miqdor kwrsatkichlarigina berilmasdan, faqat geografik
tarqalishi h’am kwrsatilishi mumkin. Masalan, Dun
ё
ning ijtimoiy-iqtisodiy 
geografiyasi atlasida (9-sinf 2000) chorvachilik kartasida faqat geografik
tarqalish h’ar xil rangdagi nuqtalar bilan kwrsatilgan.
Nuqtalar usuli mavzuli kartalar tuzishda kwp qwllaniladi. Bu usuldan 
boshqa usullar bilan birgalikda h’am foydalaniladi, bunda kartaning mazmuni 
boyiydi. Nuqtalar usuli kartogramma, kartodiagramma, sifatli rang va areal 
usullari bilan birga qwllanilishi mumkin. Wzbekistonni ijtimoiy va iqtisodiy 
atlasidagi (8-sinf, 2000 yil), «Donli ekinlar» kartasida nuqtalar usuli 
kartogramma va kartodiagramma usuli bilan birga qwshib tasvirlangan.
Mavzuli kartalarda miqdorni kwrsatish uchun h’ar xil kattalikdagi 
nuqtalar ishlatilishi mumkin. Bu ah’oli kartalarida kwproq ishlatiladi.

---

71
Voqea va h’odisalar nuqta bilan tasvirlanganda kwrsatkich twliq nuqtaga 
etmasa, gorizontal shtrix chiziqlar bilan h’am kwrsatish mumkin. Masalan, bu 
Wzbekistonning wsha ijtimoiy-iqtisodiy atlasidagi Donli ekinlar kartasida 
berilgan. 
 
4.8. Kartodiagramma usuli 
Si
ё
siy–mamuriy va tabiiy chegarali h’ududlarda voqea-h’odisalarning 
geografik tarqalishi, diagrammalar 
ё
rdamida tasvirlanishi 
kartodiagramma usuli
 
deyiladi. Kartodiagramma statistik usul h’isoblanib, u bilan turli kartalarni (tabiiy, 
ijtimoiy-iqtisodiy, qishloq xwjaligi) tuzish mumkin. Dengizlarda ovlanadigan 
baliqlar miqdori, sug’oriladigan erlar tarkibi, yillik 
ё
g’in-sochin miqdori kabi 
kartalar shuningdek, dun
ё
bwyicha tay
ё
rlanadigan 
ё
qilg’i strukturasida ayrim 
davlatlarning 
ё
ki guruh’ mamlakatlarning h’issasini kartodiagrammalarda 
kwrsatish qulay. Kartodiagrammada turli soh’alar h’amda ularning strukturasi 
h’am tasvirlanadi. Masalan, elektr energiya ishlab chiqarish kartasida uning 
strukturasi, yani gidroelektrostantsiyalar, issiqlik va atom elektr stantsiyalarining 
ishlab chiqargan energiyalari aloh’ida-aloh’ida karta diagramma bilan 
kwrsatiladi.