Microsoft Word jahon dinlari услубий doc

nirvanaga erishish ekanligini ta’kidlab o’tish joizdir. Buddizm nirvanasi ta’riflarining 

ichida ingliz olimi Ris Devidning bergan ta’rifi diqqatga sazovardir: “Nirvana – bu 

bilimimiz doirasidagi sabab-oqibat dxarmasi oqimi to’xtab, ruhning nomunosib va 

ezgu bo’lmagan amallardan xoli bo’lgan holati”.

7

 Nirvana insonning barcha turmush 

tashvishlaridan xoli bo’lgan, istagi ham, tuyg’u-ehtiroslari ham yo’q bo’lgan mutloq 

osoyishtalik holatidir yoki ruhning oliy holati. Nirvanaga erishgan odam sansara 

kishanlaridan butunlay ozod bo’ladi. “Тiriklik azob-uqubatlaridan qutilish 

buddizmning kvitessensiyasi – mag’zidan iborat”.

8

 

Buddizm ta’limotining e’tiborga loyiq taraflaridan yana biri insonlarning azoblari, 

iztiroblariga sabab nafs va nodonlik balosi. Dunyodagi barcha baxtsizliklarga 

insonning o’zi sababchi. “Goutam vahiyga nozil bo’lgan vaqtida, hayot atalmish 

hayotning iztiroblarning hissiyotdan boshlanganligi ayon bo’lgan. Binobarin, 

                                           

7

 Введение  в буддизм. Санкт-Петербург.1999  -  С. 143. 

8

 Накорчевский А. Синто. Санк-Петербург. 2002 - С. 310. 

---

 

33

hissiyotdan hayotga chanqoqlik, chanqoqlikdan mehr qo’yish, mehr qo’yishdan 

borliqning yaralishi, borliqdan tug’ilish, tug’ilishdan ehtiros, ehtirosdan umid, 

umiddan baxtsizlik, baxtsizlikdan xo’rlik, xo’rlikdan nochorlik va nochorlikdan 

iztiroblar kelib chiqqan”.

9

 

Тalabalarga dastlab buddaviylikning sig’inish ob’ekti xudolar emas, balki “qalb 

ko’zi ochilgan” va borliq haqidagi haqiqatni bilishga musharraf bo’lgan kishilar 

ramzida ifodalanganligini ta’kidlab o’tish darkor. Eramizning I-asrlaridan boshlab esa 

Buddaning tasviri tosh butlarda mujassam topib, xudo sifatida sajda qilingan. 

Тa’limotning yana bir e’tiborli joyi, ruh haqidagi mulohazalar. Buddaning 

ta’kidlashicha: “Ruh oddiy odam va o’zga din namoyandalari biladigan ma’noda 

mavjud emas”.

10

 Ayni shu o’rinda Qur’onu karimdan quyidagi oyatni keltirsak: “(Ey,