Microsoft Word isajon sulton boqiy darbadar lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
29
 
Hozir ham odamlar ziyoratga goh-goh borib turadigan Bobo Toshbaqa maqbarasining 
gujumlaridan hanuz suv tomchilab turibdi.
 
Mangu barhayotlar makoni deb nom olgan shahri Haybar esa, aynan shu maqbara yaqinida 
joylashgan edi, degan taxminlar bor... 
 
BOBO TOSHBAQA MAQBARASI. 
HIJRATNING 190-YILI. 
...Uzorida Alloh kalimasi bo‘lgan toshbaqaning paydo bo‘lishi xabari bir mo‘‘jiza yanglig‘ yashin 
tezligida tarqaldi. Odatda mo‘‘jizalar va g‘ayrioddiy narsalar qandaydir ulkan bir hodisaning 
boshlanishidan darak berib namoyon bo‘ladi. Toshbaqa ham nimaningdir darakchisi ekani ayon.
Biroq, 
nimaning? 
Somon amirining askari toshbaqani qirq kun qidirdi, lekin topolmadi. Umuman, bu maxluqning 
paydo bo‘lishi naqadar hayratangiz va mo‘‘jizakor bo‘lsa, goh ko‘rinib-ko‘rinmasligi ham shu tarz 
hayratlanarli edi. 
Mish-mishlar esa urchib boraverdi. Bahorning o‘rtalariga borib, Sanginak devori xarobalari yonida 
bir cho‘pondan xabar keldi. Aytishicha, 
toshbaqani uzun bo‘yli, sochlari yelkasigacha o‘sib tushgan, 
yalangoyoq bir odam
yetaklab yurgan ekan. 
Somon amiri shon-shuhratni yaxshi ko‘radigan odam edi. Bu beozor maxluqning saroyga olinishi 
albatta uning obro‘sini oshirardi. Darhol askar yuborildi, borganlar haqiqatan ham devor xarobalari 
yonida g‘alati toshbaqani topishdi, lekin cho‘pon aytgan noma’lum kishini uchratishmadi. Aslida o‘sha 
sirli odam haqidagi gap-so‘zlarning o‘zi shubhaliroq edi: toshbaqaday imillovchi maxluqni kim ham 
yetaklab yurardi?
Mo‘‘jizaga atab maxsus bir xona bino qilindi, uning sahni marmardan edi, jilo berilgan 
marmarlardan hovuzcha ham yasab qo‘yilgan edi. Toshbaqa ana shu xonaga joylashtirildi. 
Qo‘shnilarga qarshi urushlarning maslahatlari, saltanat mashvaratlari aynan shu joyda o‘tkazilar, 
mo‘‘jiza toshbaqa esa muqaddas naqshlarini ko‘z-ko‘z qilgancha, asriy sokinligi ila go‘yo gap-
so‘zlarga quloq solayotganday, bu yerda qilingan duolarning ijobat bo‘lishiga sababchiday edi. 
Darhaqiqat, toshbaqa daragini eshitgan kishilar butun tevarakdan oqib kela boshladilar. Arab 
yozuvini uncha-muncha tushunadiganroqlar uni ko‘rib sarosimaga tushdilar. Hatto ko‘zlarida duv-duv 
yosh ila faryod urganlar bo‘ldi. Yuzlab kishilar shu toshbaqa tufayli imonga kelib, Alloh taoloning 
diniga kirdilar. Bularning bari amirga xush yoqar, farog‘at baxsh etar va o‘zini hatto sohibqiron 
Iskandarday xayol qilar edi. 
Boz ustiga, g‘oyatda uzoq umr ko‘radigan va odamni hayiqtiradigan qismat sohibi bo‘lmish bu 
maxluq kishida falsafiy xayollarni ham uyg‘otardi. Chunki u o‘zining qismatini ortmoqlab yurgan 
kishilarni eslatardi. Yoxud gunohlari yelkasiga yuklanganlarning timsoli bo‘lishi ham mumkin – balki 
qiyomat kunida kimlardir o‘z gunohlarini yelkasida xuddi shu beozor maxluq singari ortib yurar? 

---

Isajon Sulton. Boqiy darbadar (roman)