|
www.ziyouz.com
kutubxonasi
47
Siz bilan bizga dars bo‘ladigan, namuna bo‘ladigan va bu kishini tanimaydiganlar yaxshiroq tanib
olishlariga sabab bo‘ladigan fazilatlardandir.
Imomimiz Imomi A’zam rahmatullohi alayhning dunyoga kelishlari va umuman, hayotlari haqida
hazrati Rasululloh sallallohu alayhi vasallamning hadislarida ishorat berilganligi to‘g‘risida ulamolar
tarafidan aytiladi. Ja-nobi Rasululloh sallallohu alayhi vasallam bir muborak hadislarida: "Haq din agar
yerda emas, osmonda, Surayyo yulduzida bo‘lsa ham, fors ahlidan bo‘lgan kishilar ana shu iymonga
yetib borib, ahli iymon bo‘lib o‘tadilar", deb bashorat qilganlar. Ulug‘ ulamolarimizdan Jaloliddin
Suyutiy mana shu hadis Payg‘ambar alayhissalom tarafidan hazrati Imomi A’zamning dunyoga
kelishlariga bashorat va ishoratdir, deydilar. Ulamolar shunday talqin qiladilar va biz ham shu talqinga
ishonamiz. Haqiqatan ham, Rasulul-loh sallallohu alayhi vasallam ummatlari orasida Imomi A’zam
roziyallohu anhu darajasida Qur’onu hadisni yaxshi anglaydigan, masala bobida u zotning manzilatiga
yetgan kishi qaytib dunyoga kelmadi. Bu zotning ilmlari, taqvolari, ibodatlari haqida bir qadar aytdik.
Endi u kishining axloqlari xususida ikki og‘iz so‘z.
Imomi A’zam rahmatullohi alayh shu qadar go‘zal xulqli inson ekanlarki, zamondoshlari u
kishining shu fazilatlarini tan olib, eng chiroyli xulq Imomi A’zamning xulqidir, deb e’tirof qilganlar.
Bu xususda ko‘p katta ulamolardan bayonotlar qolgan. Imomimiz, suhbatimiz davomida
aygganimizdek, ahli tijorat bo‘lganlar. Olloh taolo bu zotga halol rizqu nasiba bergan, bekamu ko‘st,
boy-ba-davlat bo‘lib yashab o‘tganlar. U kishining doimiy saxovatlaridan hamma bahramand bo‘dgan.
Imomimiz Olloh taolo bergan ne’matga shukronasini tashqi ko‘rinishdaham ko‘rsatib o‘tganlar. Doimo
chiroyli va pokiza kiyimlarda yurganlar. Bu haqda ham zamondoshlari guvohlik berib ketganlar.
Shunday baland maqomga erishgan zot nihoyatda tavozeli, xokiisor, kamtar kishi ekanlar. Ma’lumki,
kishiga Olloh taolo bir fazilat bersa, qanchalik baland maqomga ko‘tarilsa, uning hasadgo‘ylari ham
shunchalik ko‘payadi. Imomimiz Imomi A’zam ham mana shunday holatdan benasib emas ekanlar.
Ya’ni, bu kishining ham holatlariga hasad qilgan, sha’nlariga yarashmagan gaplarni aytgan kishilar
ham tarihda yo‘q emas. Hozirda ham ayrim kishilar Imomimizning kimliklarini, u kishining tarjimai
holla-rini yaxshi o‘rganmay turib ana shunday hasadgo‘ylarning gaplari quloqlariga tushishi bilanoq,
o‘sha gaplarga ishona qoladilar, o‘zlari ham "chuvab" ketadilar. Bu, albatta, jaholat - bilmaslik
oqibatidir. Imomimiz esa o‘shanday hasadgo‘ylarni ko‘rganlarida: "Bizlarni yomonlagan kishilarning
gunohini Olloh kechirsin, bizlarni yaxshi ko‘rganlarni Olloh rahmat qilsin", deb duo qilar ekanlar.
Ya’ni, yomonlikka yomonlik bilan javob qilmas ekanlar. Bu hayotlari davomida juda ko‘p ko‘ringan
holatdir.
Bir kuni Imomimiz ko‘chada ketayotganlarida o‘shanday badxulq kishilardan ikkitasi Imomi
A’zamning sha’nlariga yarashmagan haqoratlarni qilibdi. Har qanday kishining ham g‘azabini
qo‘zg‘aydigan bunday haqoratlarni eshitgan Imomi A’zam ularga e’tibor bermay, o‘z yo‘llarida davom
etaveribdilar. Haligi ikki badxulq ham so‘kinishdan to‘xtamay Imomimizning ortidan ergashib
kelaveribdi. Nihoyat, Imomimiz o‘z uylariga yetib keladilar-da, eshiklari oldida to‘xtab, haligilarga:
"Birodarlar, men uyimga yetib keldim. Agar haqoratlardan qolgani bo‘lsa, so‘kib olinglar, men kutib
turaman, tugaganda uyimga kirib ketaman", degan ekanlar. Bu kishi shu darajada xokisor, tavozeli,
kamtar bo‘lgan ekanlar.
Yana bir misol: halolni haromdan ajrata olmaydigan, o‘zi kambag‘al, bechora bo‘lsa ham
kalondimog‘, birovlarni so‘kib, diliga ozor yetkazib maza kiladigan kishilar bo‘ladi. Imomimizning
o‘shanday bir qo‘shnilari bor ekan. U Olloh taolo harom qilgan ichkilikka giriftor, har kecha mast
ekan. Imomi A’zam sha’nlariga hajvlar aytar, baqir-chaqir qilib u zotga ozor berar ekan. Imomimiz
toqat bilan uning haqoratlarini eshitaverar ekanlar. Itgifoqo, bir quni qo‘shnining xonadonidan
odatdagi baqir-chaqir, so‘kinish, xaqorat sasi kelmay qolibdi. Imomimiz xavotirlanib xabar oldirdilar.
Ma’lum bo‘lishicha, o‘sha badxulq qo‘shni badxulqligi tufayli mirshablarning qo‘liga tushib, hibsga
olinibdi. Imomi A’zam uni Xudo jazolabdi deb qo‘ya qolmasdan, darhol amirning huzuriga boribdilar.
Mening bir ayolmand kosib, kambag‘al ko‘shnimni qandaydir ayb bilan zindonband qilibdilar. O‘sha
Alouddin Mansur. Imomi A’zam — buyuk imomimiz
Do'stlaringiz bilan baham: |
