Microsoft Word Hayot faoliyati xavfsizligi 3- ma'ruza

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5-rasm. Tabiiy yoritilganlikni binoning derazalarning o`rnatilishiga bog’liqlik
koeffitsientining chizmasi:
a- bir yon tomondan; b - ikki yon tomondan; v – yuqoridan;
g – aralash yoritilganlik (yon tomondan va yuqoridan). 
Tabiiy yoritilganlikni hisoblash uchun me`yor talabiga javob beradigan oynalarning sathi 
quyidagicha aniqlanadi. 
1. Derazadan yoritish uchun: 
100S
d
/S
p
= e
∂
m
×K
z
×η
∂
/τ
d
×r
1 
× K
b 
×
 
K
d
 
2. SHiftdan yoritish uchun: 
100S
F
/S
p
=e
F
m
×K
z
×η
F
/τ
F
×r
2 
× K
F 
bunda, 
S
d
va 
S
F
 
- deraza va fonarlarni sathi, m
2
; 
e
F
m
 - 
deraza
 
va fonar uchun tabiiy yoritilganlik me`yorlari;
K
z
- zaxira koeff;
η
∂
va 
η
F
 - 
deraza va fonarlarning yorituvchanlik tavsifi;

K
b
- deraza qarshisidagi binoning yorug’likni to`sish koeff; 
K
d
- shu bino sirtining yarqiroqlik koeff; 
r
1 
va

r
2
- deraza va fonar orqali yoritilayotgan xonalarda yorug’likni ko`p marta 
qaytishi hisobida yoritilganlikni ko`payishini ko`rsatuvchi koeff;
τ
d
va 
τ
F
- deraza va fonar qurilmalarining yorug’likning o`tkazuvchanlik koeff;
K
F 
- fonar turini aniqlovchi koeff.
Sun`iy yoritilganlikni me`yorlash va hisoblash usullari. 
Sun`iy yorug’likni me`yorlashdan maqsad biror bir yuzani yoritish uchun gigiena nuqtai 
nazaridan eng kamida ruxsat etilgan minimal yorug’lik miqdori bilan ta`minlashdir. Bunda nazorat 
ishini tasnifi, muhit bilan buyum o`rtasidagi yarqiroqlik farqi va yoritilganlik tizimi aniq hisobga 
olinadi. Nazorat ishining tasnifi ko`zatilayotgan buyumning o`lchami bilan belgilanadi. YA`ni 
me`yorda 8 ta razryad qabul qilingan bo`lib, birinchisi o`ta yuqori aniqlikda bajariladigan ishlar 
turkumi (<0,15 mm) -1 razryad 5000lk. dan to dag’al ishlar turkumi, ya`ni faqat jarayonni kuzatish 
uchun xizmat qiluvchi - VIII-razryad 50lk.gacha bo`lgan yoritilganlik miqdorlaridir. 
Sun`iy yorug’likni aniqlash uchun odatda nuqtali yoki yorug’lik oqimi usullaridan 
foydalaniladi. Usulning mohiyati biror nur tarqatuvchi manbadan ixtiyoriy nuqtaga tushayotgan 
yorug’lik oqimini aniqlashdan iborat. Bunda nur tarqatuvchi manbaning ko`rinishi nuqta, chiziq, 
tekislik, shar hamda tsilindr shakllarida bo`lishi mumkin. Nuqta sharsimon yog’du manbaidan 
kelayotgan yorug’likni masofa kvadrati qonuniga asoslanib quyidagi ifoda bilan aniqlanadi. 
E
α
 = J
α
 · cos
3
α / r
2 
(cosθ ± d / H · sinθ) 
bunda,