Microsoft Word Hayot faoliyati xavfsizligi 3- ma'ruza

Ishlab chiqarishda shovqin va titrash. 
SHovqin va titrash qattiq, suyuq, gazsimon va boshqa xil jismlarning mexanik 
tebranishlaridir. 
Me`yordan yuqori, uzoq ta`sir etgan shovqin va titrashlar, keyinchalik organizmini 
zararlantirib, og’ir kasbiy kasalliklar kelib chiqishi sababchisidir. 
Sukunatni buzib, foydali tovush eshitishga xalaqit beradigan tovushlarga shovqin deb 
ataladi. 

---

Titrash qattiq jismlar, mashina va jihozlarning tebranishidir. Kuchli, keskin va uzoq davom 
etadigan shovqin va titrashlar insonning sog’ligiga salbiy ta`sir ko`rsatib, natijada insonni tez 
charchatadi, ish unumdorligini pasaytiradi, asab va yurak tizimini ish faoliyatini buzadi. 
Insoning eshitish organi mexanik tebranishning 16 - 20000 Gts.gacha bulgan to`lqinlarini 
eshitadi. 15 Gts. dan past chastotadagi shovqin infratovush, 20000 Gts. dan yuqorisi esa 
ul’tratovush hisoblanib, inson organizmiga salbiy biologik ta`sir ko`rsatadi. 
Tovush intensivligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
J = P
2
/ρ · C
bu erda: 
J – 
tovush intensivligi, vt/m
2
; 
P –
tovush bosimining miqdori, Pa; 
ρ – 
muhit zichligi kg/m
3
;

C – 
tovush tezligi, m/s.
 
Tovush to`lqinlarining 20
0
S haroratli muhitidagi tarqalish tezligi 343 m/s, po`latda 5000 
m/s, betonda 4000 m/s. ga teng. 
Mashina va uskunalarda, kommunikatsiya va qurilmalarda mexanizatsiya-larning 
harakatdagi qismlarining nosozligi sababli, suyuqlik va gazlar quvurlar orqali bosim ostida 
uzatilganda paydo buladigan qisqa to`lqinli tebranishlar titrash deb ataladi. 
Titrash quyidagi ko`rinishda ifodalanadi: 
-titrash chastotasi 
f
(Gts); -titrash amplitudasi