Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
36
балиқнинг танасини хунук товуш чиқариб, нимта-нимта қилаётганини эшитаркан, унинг 
бошига, кўзларини қўшиб турган чизиқ тумшуғидан юқорига кстган чизиқ билан кесишган 
жойнинг ўзгинасига гарпун урди. Ҳақиқатда эса, бундай чизиқлар йўқ эди. Огир, тиғсимон 
зангори калласию, лўқ очилган кўзлар ва ғижирлаган, туртиб чиққан, нима тўғри келса, шуни 
ғажиб ташлашга тайёр турган жағларгина бор эди. Аммо ўша ерда акуланинг мияси 
жойлашганидан чол уни нишонга олиб найза урган эди. Қийилиб-қирчилиб
кетган, қонга 
бўялган қўлларида маҳкам қисилган гарпунни урди, урганда ҳам жон-жаҳди билан урди. 
Ураркан, зарбидан ҳеч бир умидвор бўлгани йўқ, аммо қатъият ва аламжон қаҳру ғазаб билан 
урди. 
Акула тўнтарилиб тушди, чол унинг кўзлари сўнганини кўрди, кейин акула арқонни танига 
икки қайта ўралаштириб, яна бир ағдарилди. Чол акуланинг жон берганини, аммо ҳамон ўлим 
билан келишишни истамаётганини тушунди. Тўнтарилиб ётаркан, у думи билан урар, 
жағларини ғижирлатар, сувни пойга қайи-ғидай кўпиртирар эди. Денгизнинг у думи билан 
савалаган жойи оппоқ бўлиб кетган эди. Акула гавдасининг тўртдан уч қисми сувдан кўтарилиб 
чиқди, арқон таранг тортилди ,қилтиллаб-қалтиради ва охири чўрт узилиб кетди. Акула бир 
муддат сув бетида қалқиб тураркан, чол ҳамон ундан кўз узмай, қарагани қараган эди. Қейин у 
имиллабгина сув қаърига кириб йўқолди. 
— У ўзи билан қирқ қадоқча балиқ гўштини гумдон қилди,— деди чол овоз чиқариб. 
«Устига-устак, гарпун билан қолган-қутган арқонни ҳам олиб кетди,— хаёлан қўшиб қўйди 
у,— балиқдан бўлса яна қон оқяпти, демак, бу акула кетидан ҳали замон бошқалари ҳам келиб 
қолади». 
Дабдаласи чиққан балиққа энди унинг бошқа қарагиси ҳам келмасди. Акула балиққа 
ташланган чоғда, чолда у гўё балиққа эмас, ўзига ташлагандай бўлиб кўринди. 
«Аммо, ҳарқалай, мен балиғимга кўз олайтирган акулани ўлдирдим,—деб ўйлади у.— Бу 
умрим бино бўлиб кўрганларим ичида энг балойи азим dentuso эди. Мен бўлсам, худо ҳақи, 
улкан акулаларнинг кўпини кўрганман. 
Ишларим ҳаддан зиёд силлиқ кетаётувди. Бунинг узоқ давом этиши мумкин эмасди. Мендан 
ҳозир тила тилагингни дейишса, буларнинг бари-бари туш бўлиб қолишини тилардим: балиқ-
малиқ тутдингми — йўқ, газеталар тўшалган каравотингда ялло қилиб ётибсанми — ётибсан, 
тамом, вассалом эди». 
— Аммо инсон боласи енгилиб, енгилганига рози бўлиб кетавериш учун яратилмаган,— 
деди у.— Одамзодни янчиб ташлаш мумкин, лекин уни енгиб бўлмайди.
«Ҳар қалай балиқни ўлдирганим увол бўлди,— деб ўйлади у.— Энди менга жуда оғир 
тушади, ҳатто гарпундан ҳам мосуво бўлдим. Dentuso — чаққон ва ёвуз, ақлли ва кучли махлуқ. 
Аммо мен ундан кўра ҳам ақллироқ бўлиб чиқдим. Балким, ақллироқ ҳам эмасдирман. Эҳтимол, 
ҳаммаси дурустроқ қуролланган бўл-ганлигимдандир». 
— Хаёл суриш керак эмас, чол,— деди у овоз чиқариб.— Шамол бўйлаб сузавер ва фалокат 
рўй берадиган бўлса, қарши олишга тайёр тур. 
«Йўқ, мен ўйлашим керак,— фикран ўз-ўзига эътироз билдирди у.— Шундан бошқа яна 
нима ҳам қолди менда, ахир. Шу-ю, бейсбол, холос. Дарвоқе, акуланинг қоқ миясига 
туширганим улуғ Ди Маджиога ёқармиди ё ёқмасмиди? Умуман, мақтаса арзийдиган бир иш 
ҳам бўлгани йўқ, ҳар кимса ҳам шундай қила оларди. Айтмоқчи, менга қара, қария, нима деб 
ўйлайсан: қўлларинг суяк қадоғига қараганда, кўп халақит бердими ё йўқ? Қаёқдан билай? 
Товонимга йўлига бўлсин бирон марта ҳам ҳеч бало урган эмас, фақат бир сафар чўмилаётиб 
электр скатини билмай босиб олганимда, уни илон чаққандай бўлган эди; ўшанда оёғим тиззам-
гача акашак бўлиб қолган, оғриғи ҳам чидаб бўлмайдиган оғриқ эди». 
— Қўй, буни. Яхшиси, бошқа бирон юракни хун қилмайдиган нарса ҳақида ўйлагин, 
қария,— деди у овоз чиқариб.— Дам ўтган сайин уйга яқинлашиб қол-япсан. Нимасини 

---

Эрнест Хемингуэй. Чол ва денгиз (қисса)