Microsoft Word экология мар матн лотин rtf

2. Suv boylik turlarini joylanish xususiyatlari. Gidrosfera-ning 
asosiy xususiyati sayyora bo‘yicha suvning aylanma harakatidir, ya’ni 
dunyo okeani sathidan bug‘lanishga sarf bo‘lgan namlik yog‘in-sochin 
sifatida uning katta qismi Yana okean yuzasiga tushadi, qolganlari 
quruqlikka yomg‘ir va qor sifatida tushib, daryolar oqimi bilan yana 
gidrosferaga qaytadi. 
Gidrosfera haqida ma’lumotlar. 
 
Dunyodagi suv miqdori salmog‘i 
(%) 
Suv turlari 
Maydoni 
(mln.kv.km) 
Suv hajmi 
(mln.kv.kub) 
Barchasiga 
nisbatan 
Chuchuk suvga 
nisbatan 
Dunyo okeani; 
361 
1338000 
96,5 
- 
Ko‘llar suvi 
•
Shur suvli 
0,82 
85,4 
0,006 
- 
•
Chuchuk suvlar 
1,24 
91,0 
0,007 
0,26 
Daryolar suvi 
1,48 
2,1 
0,0002 
0,006 
Muzlar va qorlar 
16,2 
24064 
1,74 
- 
Yer osti suvlari: 
134,8 
23400 
1,7 
- 
Shundan 
•
Chuchuk suvlar 
- 
10530 
0,76 
30,1 
Yer osti muzlari 
2,10 
300 
0,22 
0,88 
Botqoqliklar suvi 
2,68 
11,5 
0,0008 
0,03 
Tuproq suvi 
82,0 
16,5 
0,001 
0,05 
Havodagi suv 
510 
12,9 
0,001 
0,04 
Organizmlardagi suv 
- 
1,1 
0,0001 
0,003 
Jami chuchuk suv 
- 
35029 
2,53 
100 
Jami suv 
- 
1385 984 
100,0 
- 
 
Yer kurrasida suvlar turlicha joylashgan. Yer osti suvlari kamida 
uchta chuqurlik yer qavatida joylashgan bo‘lib, yer ustida esa ochiq yuza 
suvlar mavjuddir. 
Yer osti suvlari yer usti suvlari va yog‘ingarchilik oqibatidagi 
namliklarning yer qavatidan filtrlanishi natijasida suv o‘tmas 
qavatlarida to‘planadi va yer osti suv havzalarini paydo qiladi. Yer osti 
suvlari grunt va ortezan suvlariga bo‘linadi. Yer yuzasiga eng yaqin 

---

53 
joylashgan yer osti suv o‘tkazmas qavatida to‘plangan suvlar grunt 
suvlari bo‘lib, bu asosan filtrlanish natijasida paydo bo‘ladi, bunday yer 
osti suv havzalarining bosimi bo‘lmaydi. Artezan suvlari chuqur yer osti 
qatlamlarida to‘plangan yuqori bosimli bu suvlar suvga chidamli 
birinchi, ikkinchi yoki ko‘p qavatli jinslarning tagiga joylashgan bo‘lib 
qatlamllar orasida yotadi. Artezan qatlamlararo suv havzalari asosan 
o‘zoq masofalarda (bir necha 100 km) yer yuzasiga chiqib, yog‘inlardan 
yoki yuza suv havzalaridan oziqlanadi.Ochiq yuza suv manbalari bu 
okeanlar, dengizlar, daryolar, ko‘llar, muzliklar va boshqalar 
hisoblanadi.