1-Laboratoriya ishi Mavzu: Grunt turlari aniqlash va unga ko‘ra yo‘l poyini ko‘ndalang kesimini tanlash Ishdan maqsad

1-Laboratoriya ishi
Mavzu: Grunt turlari aniqlash va unga ko‘ra yo‘l poyini ko‘ndalang kesimini tanlash
Ishdan maqsad: Talabalarga berilgan topshiriqga asosan berilgan ma’lumotlardan foydalanib grunt turlarini aniqlashadilar va grunt turlariga qarab yo‘l poyining ko‘ndalang kesimini tanlashni o‘rgatish.
Nazariy qism
Avtomobil yo‘llarining qurilish jarayonida, birinchi navbatda qurilish ishlari yo‘l poyining barpo qilinishi orqali amalga oshiriladi va bu qatlam biz qurayotgan yo‘limizning uzoq vaqt va ekspluatatsion holatining saqlanib qolinishi uchun asosiy poydevor hisoblanadi. Buning uchun esa birinchi navbatda qurilayotgan yo‘l poyi gruntlarining nomi, holati, zichliga va barcha fezik-mehanik hususiyatlarini yaxshi bilishimiz ta’lab etiladi. Buning uchun esa biz grunt tashib keltiriladigan karerlardagi gruntlarning holatini aniqlash bo‘yicha laboratoriya sharoitida mazkur gruntlarning turlarini aniqlash bo‘yicha quyidagi laboratoriya ishlarini olib boramiz. Laboratoriya sharoitida grunt turlarini aniqlash ishlari grunt tarkibidagi qum zarrachalar miqdori, gill zarrachalari miqdori va chang zarralari miqdoriga qarab aniqlash bo‘yicha laboratoriya sharoitida aniqlash usullarini ko‘rib o’tamiz.
a) Qumli zarrachalar (2-0,05 mm) miqdorini yuvish usuli bilan aniqlash.
Hajmi 100 sm³ bo‘lgan o‘lchamli silindrga 2 mmli yelakdan o‘tgan namunadan 10 sm³ solinib, yengil silkitish orqali zichlanadi.Silindrning yarmiga suv solinib, rezina kiygizilgan shisha tayoqcha bilan chayqatiladi. So‘ngra ustiga 100 sm darajasiga suv solinib, tayoqcha bilan aralashtiriladi. 90 sek. dan so‘ng aralashmaning 20-30 sm qismini sekin chayqatilmasdan to‘kiladi. Bu jarayon silindrdagi suyuqlikning rangi tiniq bo‘lmaguncha davom yettiriladi. Yana bir marta tajriba tekshirib ko‘rilgandan so‘ng silindrga 100 sm gacha suv solinib 20 min. tindirib qo‘yiladi.
Qum donalari miqdori % hisobidagi quyidagi formula orqali hisoblanadi:
R_q=( ) 100%
bu yerda: V_δ- gruntning yuvilishgacha bo‘lgan hajmi, sm³
V_k- gruntning yuvilgandan keyingi hajmi, sm³