Hujayraga suv kirganda protoplazmaning faolligi va o‘tkazuvchanligi

HUJAYRAGA SUV KIRGANDA PROTOPLAZMANING
FAOLLIGI VA O‘TKAZUVCHANLIGI

Bilaman	Bilishni xoxlayman	Bildim
Hujayraga suv kirishida protoplazma muhim rol o‘ynaydi, u gidrofil kolloidlardan iborat bo‘lib, ular suvni shimishi natijasida shishishi mumkin. Bunday holat asosan yosh hujayralarda va urug‘larda kuzatiladi. Protoplazmaning shishishi oqsil molekulalarining ilashish kuchi bilan chegaralanmay, suv ko‘pligidan protoplazmadan vakuolaga o ‘tadi. Vakuolaga o‘tgan suv hisobiga protoplazma tashqaridan yana suv olishi mumkin. Bunda protoplazma faol ishtirok etib, suvning hujayra shirasiga o‘tishini ta’minlaydi. Protoplazmaning yopishqoqligi hujayraga suv kirishi va uzatilishi darajasiga bog‘liq bo‘ladi.	Bir valentli ionlar (K+) protoplazmaning gidratatsiyasi (suvlanishi) ni amalga oshirsa, ikki valentli ionlar (Ca++) uni suvsizlantirishi mumkin. Protoplazmaning o‘tkazuvchanligiga harorat ham ta’sir etadi, past Tiaroratda o‘tkazuvchanlik susayadi, yuqori haroratda, aksincha ortadi. Hur va aeratsiya ham protoplazmaning o‘tkazuvchanligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Protoplazmaning o‘tkazuvchanligi yosh hujayralarda past bo‘lsa, qarigan hujayralarda, kolloid zarrachalarning yiriklashuvi hisobiga o‘tkazuvchanligi yuqori bo‘lishi kuzatiladi.	Protoplazmaning tashqaridan ma’lum moddalarni yutishi va ba’zi moddalarni tashqariga chiqarishi uning o‘tkazuvchanligi deb ataladi. Protoplazmaning har xil moddalarni o‘tkazuvchanligi turli darajada bo‘ladi. Moddalar plazmalemmadan o‘tib sitoplazmaga kirishi, ammo tonoplastda ushlanib qolishi mumkin.