Microsoft Word Dico Fr-Uz doc

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

EXPIRANT

 

EXPOSITION

 

 

 

219 

expirant, ante

 adj 1. o‘layotgan, o‘lib  borayotgan; d’une voix expirante 

o‘lim  to‘shagida yotgan kishi  ovozidek; 2. fig  tugayotgan,  tugab,  o‘lib,  o‘chib 

borayotgan; tamom bo‘layotgan, xarob bo‘layotgan. 

expiration

  nf  1.  nafas  chiqarish;  l’expiration  de  l’air  des  poumons 

o‘pkadan  havoni  chiqarish;  2.  muddatning  tugashi;  tugash,  tamom  bo‘lish, 

oxiriga yetish; venir à expiration nihoyasiga yetmoq. 

expirer

  I.  vt  nafas  chiqarmoq  II.  vi  1.  vafot  etmoq,  jonini  xudoga 

topshirmoq,  qazo  qilmoq;  il  est  sur  le  point  d’expirer  u  o‘lim  to‘shagida 

yotibdi; 2. tugamoq, nihoyasiga yetmoq. 

explétif,  ive

  adj  gram  ekspletiv  (olib  qo‘ysa  bo‘ladigan,  ma’noga  ta’sir 

qilmaydigan);  un  emploi  explétif  de  la  négation  “ne”  “ne”  inkor 

yuklamasining ekspletiv qo‘llanishi. 

explicable

 adj tushuntirsa bo‘ladigan;  tushunarli,  tushunsa bo‘ladigan;  sa 

conduite  est  parfaitement  explicable  uning  xulqini  juda  yaxshi  tushunsa 

bo‘ladi. 

explicatif,  ive

  adj  1.  tushuntirib  beradigan,  izohlaydigan;  une  note 

explicative tushuntirish; izoh. 

explication

  nf  1.  tushuntirish,  anglatish,  uqtirish;  izoh  berish; 

l’explication  d’un  fait  vaziyatni  tushuntirish;  2.  sabab,  bahona  qilish,  o‘z 

harakatini oqlash uchun dalil, asos ko‘rsatish; vaji karson; 3. sabab, bahona, 

bois; demander des explications à qqn biror kimsadan sababini so‘ramoq; 

4.  munozara;  tortishuv;  bahs;  avoir  une  explication  avec  qqn  biror  kimsa 

bilan munosabatlarini aniqlab olmoq, munozara qilmoq. 

explicite

  adj  aniq,  ravshan,  tushunarli,  ochiq-oydin;  ochiq  ifodalangan; 

une réponse explicite aniq javob. 

explicitement

  adv  aniq,  ravshan,  tushunarli  qilib,  burro,  puxta,  dona-

dona; formuler explicitement une demande iltimosini aniq bayon qilmoq. 

expliciter

  vt  tushuntirib  ravshan,  aniq  qilmoq;  tushuntirmoq,  uqtirmoq, 

anglatib  qo‘ymoq;  sharhlamoq,  izohlamoq;  expliciter  sa  pensée  o‘z  fikrini 

tushuntirmoq. 

expliquer

  I.  vt  1.  tushuntirmoq,  anglatmoq,  uqtirmoq;  izohlamoq; 

sharhlamoq;  expliquer  un  problème  vazifani  tushuntirmoq;  expliquer  le 

sens d’un  mot so‘z ma’nosini  izohlamoq  expliquer  les  règles du jeu o‘yin 

qoidasini  tushuntirib  bermoq;  2.  bayon  qilmoq;  expliquer  ses  projets 

rejalarini  bayon  qilmoq;  3.  sababini  bildirmoq,  anglatmoq;  boisini  bildirmoq; 

sabab bo‘lmoq II.  s’expliquer vpr 1. so‘z yuritmoq, bayon qilmoq,  gapirmoq; 

expliquez-vous  clairement  aniq  qilib  gapiring;  aniqroq  bayon  qiling;  2. 

tushunmoq,  tushunib  yetmoq;  nimaligini,  ma’nosini  bilmoq;  je  m’explique 

mal  sa  présence  ici  uning  ishtiroki  sababini  tushunolmayapman;  on  ne 

s’est  pas  très  bien  expliqué  ce  qui  s’est  passé  nima  voqea  sodir 

bulganligini tushunib bo‘ lmadi, tushunmadik; 3. ochiq gaplashib olmoq, gapni 

ochdi qilmoq; je tiens à m’expliquer avec lui u bilan ochiq gaplashib olishni 

juda  ham  istayman;  4  janjalni  bartaraf  qilmoq  uchun  yoqalashmoq, 

mushtlashmoq;  5.  aniq,  ma’lum  bo‘lmoq,  ayon  bo‘lmoq,  sababi 

anglashilmoq,  tushunmoq,  ochilmoq;  maintenant  tout  s’explique  endi 

hamma narsa ayon bo‘lmoqda. 

exploit

1

 nm jasorat; faire un exploit jasorat ko‘rsatmoq. 

exploit

2

  nm  dr  bildirish  xati,  xabar  qog‘ozi;  qaror;  un  exploit  d’huissier 

sud ijrochisining bildirish xati. 

exploitable

  adj  foydalanishga  yaraydigan;  ishlov  berishga  yaraydigan, 

ishlatishga  yaraydigan;  les  terres  exploitables  ishlov  berishga  yaroqli 

yerlar. 

exploitant, ante

 n foydalanuvchi,  ishga  tushiruvchi kishi; korxona  egasi, 

xo‘jayin;  les  exploitants  agricoles  yer  egalari,  fermerlar;  l’exploitant 

forestier yog‘och tayyorlovchi. 

exploitation

  nf  1.  foydalanish;  ishga  solish;  l’exploitation  d’une  mine 

shaxtadan,  kondan  foydalanish;  mettre  en  exploitation  foydalanishga 

topshirmoq; 2. xo‘jalik (biror korxonaning binolari, jihozlari, mashina-qurollari, 

asbob-uskunalari);  zavod,  korxona;  une  grande  exploitation  yirik  xo‘jalik; 

une  exploitation  industrielle  sanoat  korxonasi;  3.  biror  imkoniyatdan 

foydalanish;  l’exploitation  d’une  idée  g‘oyadan  foydalanish;  4. 

ekspluatatsiya,  ekspluatatsiya  qilish  (birovning  kuchidan-mehnatidan 

foydalanish);  l’exploitation  de  l’homme  par  l’homme  kishining  kishi 

tomonidan ekspluatatsiya qilinishi. 

exploiter

  vt  1.  ishlatmoq,  foydalanmoq;  ishga  solmoq,  ekspluatatsiya 

qilmoq; qazib  olmoq (yer osti boyliklari haqida); ishlov bermoq; exploiter un 

gisement  yer  osti  boyliklarini  qazib  olmoq;  exploiter  du  charbon  ko‘mir 

qazib  chiqarmoq;  exploiter  une  terre  yerga  ishlov  bermoq;  exploiter  un 

réseau de chemin de fer tem ir yo‘l tarmog‘ini ekspluatatsiya qilmoq; 2. biror 

imkoniyatdan  foydalanmoq,  bahramand  bo‘lmoq,  uni  o‘z  talab  va  ehtiyoji 

uchun ishlatmoq; exploiter son avantage ustunlik, imtiyozdan foydalanmoq; 

exploiter  ses connaissances  o‘z bilimidan  foydalanmoq;  3.  ekspluatatsiya 

qilmoq. 

exploiteur, euse

 n ekspluatator, ekspluatatsiya qiluvchi. 

explorateur, trice

 n 1. sayyoh; 2. tadqiqotchi. 

exploration

  nf  1.  o‘rganish  ilm iy  ekspeditsiya  (biror  mamlakat,  notanish 

joyni);  sayohat;  partir  en  exploration  biror  mamlakatni  o‘rganish  uchun 

jo‘nab  ketmoq;  sayohatga,  ekspeditsiyaga  jo‘nab  ketmoq;  2.  tadqiqot 

o‘tkazish;  tadqiq  qilish,  ilmiy  o‘rganish;  l’exploration  d’un  sujet,  d’un 

problème  mavzu,  muammoni  ilmiy  o‘rganish;  2.  méd  ichki  organlarning 

faoliyatini tekshirish. 

explorer

  vt  1.  tadqiq  qilmoq,  razvedka  qilmoq,  tekshirib  bilmoq,  k ashf 

etmoq  (biror  mamlakat,  notanish  joyni);  2.  tadqiq  qilmoq,  o‘rganmoq, 

tekshirmoq; explorer un sujet, une question  tema, masalani o‘rganmoq; 3. 

méd ichki organlar faoliyatini tekshirib ko‘rmoq. 

exploser

  vi  1.  portlamoq,  portlab  ketmoq;  yorilmoq;  l’obus  a  explosé 

snaryad portladi; 2. fig g‘azabi qaynab ketmoq; darg‘azab  bo‘lmoq,  tutamoq; 

il a explosé de fureur u tutaqib ketdi. 

explosif,  ive

  I.  adj  1.  portlovchi,  portlaydigan;  portlash;  portlatish;  une 

force  explosive  portlash  kuchi;  un  gaz  (mélange)  explosif  portlovchi  gaz 

(aralashmali);  2.  jahli,  achchig‘i,  zardasi  tez,  qiziqqon,  jizzaki,  jirtaki;  3. 

portlovchi (tovush) II. nm portlovchi modda. 

explosion

  nf  1.  portlash;  faire  explosion  portlamoq;  yorilib,  portlab 

bo‘laklarga bo‘linib ketmoq; l’explosion d’un obus snaryadning portlashi; 2. 

un  moteur  à  explosion;  ichki  yonuv  dvigatel  3.  to‘satdan,  birdan  yuz 

beradigan  shiddatli,  kuchli  voqea,  hodisa;  une  explosion  de  joie  birdan 

paydo bo‘lgan qattiq xursandlik. 

exportable

 adj eksport qilinadigan, chet elga chiqariladigan, eksport; des 

marchandises exportables eksport qilinadigan tovarlar, eksport mollar. 

exportateur,  trice

  I.  adj  eksport  qiluvchi,  chetga  mol  chiqaruvchi;  un 

pays  exportateur  de  blé  chetga  don  chiqaruvchi,  eksport  qiluvchi 

mamlakat;  II.  n  eksportchi,  eksport  qiluvchi  (chet  elga  mol  chiqaruvchi 

davlat). 

exportation

  nf  1.  eksport,  chet  elga  chiqarish  (tovar,  pul  kabilarni); 

l’exportation des denrées alimentaires chet elga oziq-ovqat mahsulotlarini 

chiqarish; 2. chetga g‘oya, urf-odat, moda kabilarni eksport qilish. 

exporter

 vt 1. eksport qilmoq; chetga chiqarmoq; exporter des capitaux 

chetga  kapital  chiqarmoq;  2.  chet  elga  g‘oya,  urf-odat,  moda  kabilarni 

eksport qilmoq. 

exposant

1

,  ante

  n  ko‘rgazmaga  o‘z  eksponatini  qo‘yadigan  kishi; 

ko‘rgazma qatnashchisi. 

exposant

2

 nm math daraja ko‘rsatkichi. 

exposé

 nm 1. bayon, hikoya; 2. axborot; hisobot doklad; faire un exposé 

sur haqida axborot bermoq. 

exposer

  I.  vt  1.  namoyish  etmoq,  ko‘rsatmoq;  ko‘rgazmaga  qo‘ymoq 

exposer  des  produits  mahsulotlarni  ko‘rgazmaga  qo‘ymoq;  2.  joylamoq, 

joylashtirmoq; qaratm oq, qarata  o‘rnatmoq; exposer du linge au soleil kirni 

quyoshga  qaratib  yoymoq;  exposer  une  maison  à  l’est  uy  oynalarini 

sharqqa qaratib qurmoq; 3. biror holga solmoq, yo‘liqtirmoq, duchor, mubtalo 

qilmoq,  uchratm oq;  exposer  la  vie  de  qqn  biror  kimsaning  hayotini  xavf 

ostida qoldirmoq; exposer ses hommes o‘z kishilarini xavf ostida qoldirmoq; 

4. bayon qilmoq;  tushuntirib bermoq; exposer son programme o‘z dasturini 

bayon  qilmoq;  exposer  une  théorie  nazariyani  bayon  qilmoq;  5.  photo 

suratga  olishda  fotoplyonkaga ma’lum vaqt  nur  tushirmoq; II. s’exposer vpr 

biror  holga  tushmoq,  uchramoq,  yo‘ liqmoq,  duchor,  mubtalo  bo‘lmoq; 

s’exposer aux critiques tanqidga uchramoq; tanqidga uchramoq. 

exposition

  nf  1.  ko‘rgazma,  vistavka;  l’exposition  universelle  jahon 

ko‘rgazmasi;  exposition  agricole  qishloq  xo‘ jalik  ko‘rgazmasi;  2.  bayon