Microsoft Word bustonul orifiyn ziyouz com doc

87-bob 
Tabobat haqida 
Faqih (rahimahulloh) aytadilar: Kishiga badaniga zarar beradigan narsalardan saqlana 
oladigan miqdorda tabobat ilmini o'rganish mustahabdir. Hukamolarning aytishicha: ilm 
ikki xil bo'ladi: din ilmi; badan ilmi. Kishi din ishlarini isloh qila oladigan miqdorda ta'lim 
olishi zarur bo'lgani kabi, badanini salomat saqlab oladigan darajada tabobatni bilmog'i 
va zarar beradigan narsalardan chetlashmog'i lozim. Tabiblar tabobatda parxezdan 

---

Bo’stonul orifiyn. Abu Lays Samarqandiy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
86
foydaliroq narsa yo'q degan so'zga ittifoq qilishgan. Bir sahobiy bir kishiga: "Senga 
tabiblar suyanadigan tabobatni, olimlar suyanadigan ilmni, hakimlar suyanadigan 
hikmatni o'rgataymi?", dedi. U: "Ha", dedi. "Tabiblar suyanadigan tabobat – 
dasturxonga qorning och bo'lgan vaqtda o'tirish va ishtahang bo'lsa ham (to'ymasdan) 
turish. Ulamolar suyanadigan ilm shuki, bilmaydigan narsa haqida so'rashganda, "Alloh 
biluvchiroq", deyish. Hakimlar suyanadigan hikmat – agar sen bir qavmning yig'inida 
o'tirsang, sukut qil, ular yaxshilik haqida gapirsalar, ular bilan gaplash, agar yomon 
narsa haqida gapirsalar, turib ket", dedi sahobiy.  
Qadimda uzoq umr ko'rgan bir kishiga umring nima sababli uzun bo'ldi, deyilganda, 
taom pishirsak, yaxshilab pishiramiz, chaynasak, yaxshilab chaynaymiz va qornimizni 
to'ldirib yubormaymiz uni bo'sh qoldirmaymiz ham, dedi.  
Kishi kunduzgi taomdan so'ng cho'zilishi, kechki taomdan so'ng yurishi foydaliroq, 
deyiladi. Masalda aytiladiki, agar kunduzgi taomni eb bo'lib cho'zilsa, badaniga yuqadi, 
kechki taomdan so'ng yursa, singadi.  
Zuhriy rivoyat qiladilar: "Ibn Abbos (roziyallohu anhumo): "Beshta narsa xotirani 
susaytiradi: nordon olma yeyish, suvga bavl qilish, sun'iy yo'l bilan bo'yindan qon 
oldirish, bitni tuproqqa tashlash, sichqon tekkan suvni ichish", dedilar". Aytiladiki, qabr 
toshlardagi lahvni o'qish, kashnich yeyish, oldin-ketin bog'langan, ikki tuyaning o'rtasida 
yurish va ikkita ayolning orasida yurish ham xotirani susaytiradi.  
Zahhoq Ibn Abbosdan rivoyat qiladilar: "Nabiy (sollallohu alayhi vasallam): "Misvokni 
ko'p ishlatinglar, chunki unda o'nta xislat bor: og'izning pokligi, Rabbning rizoligi, 
farishtalarga xursandchilik, ko'zga jilo, tishga oqlik, milkni mustahkamlash, tishdan 
chirish va toshlarni ketkazish, taomni hazm qilish, balg'amni kesish, farishtalar uning 
oldida hozir bo'lishi, namozning savobi ikki barobar bo'lishi, shaytonni xorlash", dedilar.  
Aytiladiki: Sariq poyabzal kiygan kishi Alloh taoloning: 
"U zotning aytishicha, u ochiq-mallarang sigir bo'lib, ko'rganlarning ko'ngli chog' bo'ladi" 
(Baqara, 69), degani sababli huzur, halovatda bo'ladi.  
Nabiy (sollallohu alayhi vasallam): "Kim aqiq ko'zli uzuk taqib yursa, doimo barakot va 
xursandchilikda bo'ladi", deganlar.  
Aytishlaricha, kim uyni latta bilan supursa, xamirturush ishlatmasa, o'rgimchak to'ridan 
uyini tozalamasa, faqir bo'ladi. Kim oxurni o'rgimchak to'ridan tozalamasa, hayvonlari 
semirmaydi, degan gap ham bor. Yana aytiladi: yashil rangga, oqar suvga, chiroyli 
chehraga, ota-onaning yuziga, namozda sajda o'rniga, shirin limonga, qizil kabutarga 
qarash ko'zni ravshanlashtiradi. Qishda olovga qarashda beshta xislat bor: sovuqni 
ketkazadi, yuzni chiroyli qiladi, taomni hazm etadi, adashish va qiyinchilikni ketkazadi, 
qo'rqinchdan chalg'itadi.  
Ali ibn Abu Tolib (roziyallohu anhu): "Kim uzun umr ko'rishni xohlasa, erta nonushta 
qilsin, kechki ovqatni kechiktirsin, ridoni engillatsin, ayollar bilan jinsiy aloqani 
kamaytirsin, deganlar. "Ridoni engillatish nima?" deyilganda, "qarzni kamaytirish", 
dedilar. 

---

Bo’stonul orifiyn. Abu Lays Samarqandiy